Το Athens Magazine στην Κάρμεν του Λιβαθινού με τη Μαρία Ναυπλιώτου

Η Κάρμεν, η ατίθαση και πλανεύτρα τσιγγάνα -που πληρώνει με την ίδια τη ζωή της το τίμημα της ελευθερίας της-, αποτελεί διαχρονικά υλικό που προκαλεί για νέες προσεγγίσεις. Στο θέατρο Κάππα, με την Μαρία Ναυπλιώτου στον ομώνυμο ρόλο, ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός καταθέτει τη δική του, ενδιαφέρουσα εκδοχή, σε έναν συνδυασμό της όπερας του Μπιζέ και της λιγότερης γνωστής νουβέλας του Μεριμέ, συνοδεία ζωντανής τζαζ μουσικής. Ο πειραματικός χαρακτήρας της παράστασης αποτελεί έναν καλό λόγο για να την παρακολουθήσουμε.

Η παράσταση έκανε τα πρώτα της βήματα το περασμένο καλοκαίρι σε φυσικό χώρο στο Μεταξουργείο, μια γειτονιά με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, που ενίσχυε τις προθέσεις του εγχειρήματος με τον πειραματικό χαρακτήρα, καθώς η δραματουργική της επεξεργασία προέκυψε από τη συνεργασία του σκηνοθέτη και των ηθοποιών.

Αρκετοί που περίμεναν υπομονετικά στο ταμείο του θεάτρου ΚΑΠΠΑ είχαν παρακολουθήσει το πρώτο ανέβασμα και επανέρχονταν για να διαπιστώσουν πώς λειτουργεί στη θεατρική σκηνή.

Η Κάρμεν του Λιβαθινού είναι μια μουσική παράσταση-δρώμενο, που εντάσσει τη συνθήκη του θεάτρου μέσα στο θέατρο. Οι θεατές παρακολουθούν τις περιπέτειες της ηρωίδας του Μπιζέ και του Μεριμέ μέσα από τις υποτιθέμενες πρόβες ενός θιάσου. Κι αυτό γίνεται φανερό από την αρχή, με τους ηθοποιούς να σφουγγαρίζουν επί σκηνής και να μεταφέρουν μουσικά όργανα! Παράλληλα με την εξέλιξη της γνωστής ιστορίας, σκιαγραφούνται και οι δικές τους σχέσεις και τα ανομολόγητα πάθη τους, με προφανή στόχο την ένταση της δραματικότητας, που ωστόσο βάλλεται ισχυρά από το κλίμα χαλαρότητας που έχει μια θεατρική πρόβα. Την ώρα που η δραματική ιστορία της Κάρμεν κορυφώνεται, δεν είναι πάντα επιτυχής η «επαναφορά» μας, με το στήσιμο ν’ ακροβατεί ανάμεσα στη συνθήκη μιας πρόβας και σε μια καλά ενορχηστρωμένη παράσταση.

Η αρχοντική θωριά της Μαρίας Ναυπλιώτου αποτελεί κόντρα επιλογή για το ρόλο της Κάρμεν. Ωστόσο η καλή ηθοποιός υποστηρίζει με θέρμη το ρόλο της. Μέσα από την ερμηνεία της αναβλύζει μια αισθησιακή παιδικότητα, που δικαιολογεί επαρκώς την «αθωότητα» της ηρωίδας της, παρά την καταστροφική και αυτοκαταστροφική πορεία της. Υπάρχουν στιγμές που μεταμορφώνεται σε Κάρμεν-ύαινα, σε αγρίμι που τρέφεται από το θαυμασμό των εραστών της κι άλλες (λιγότερες) που δείχνει να παλεύει με την ανεξέλεγκτη σεξουαλικότητα της ηρωίδας, για να την τιθασεύσει και να τη φέρει στα μέτρα της. Είναι ιδιαίτερα πειστική την ώρα της μάχης για τη διεκδίκηση της αυτονομίας και της ελευθερίας της, σημείο που αποτελεί και την πεμπτουσία της γυναικείας ψυχοσύνθεσης, όταν αυτή δεν εκβιάζεται από τις νόρμες της κοινωνίας που θέτουν το θηλυκό υπό διαρκή… επιτήρηση. Στα συν της ηθοποιού η εξαιρετική χροιά της φωνής της, αλλά και η κίνηση της στο χώρο, προϊόν της επαγγελματικής εμπειρίας της στο χορό.

Άξια μνείας η καλλιτεχνική προσπάθεια του υπόλοιπου θιάσου, που βρίσκεται σε συνεχή κίνηση πάνω στη σκηνή, αξιοποιώντας για την εξέλιξη των παράλληλων ιστοριών κάθε ίντσα της. Ο Ηλίας Μελέτης -σταθερή επιλογή του σκηνοθέτη σε σειρά θεαμάτων- πατά γερά στη σκηνή και παραδίδει έναν Χοσέ δυναμικό και παράφορο. Με αυτοπεποίθηση και προσεκτικά βήματα αναμετρώνται με το ρόλο τους οι Δαυίδ Μαλτέζε (Τορεαντόρ), Πηνελόπη Μαρκοπούλου (Μικαέλα) και Χρήστος Σούγαρης (Θουνίγα και Γκαρθία).

Δεν είναι σκόπιμο να σχολιάσουμε τις τραγουδιστικές ικανότητες (ή αδυναμίες) του θιάσου, μιας κι η παράσταση δεν είναι μελόδραμα, αλλά μια πειραματική συνθήκη που συγχωρεί την τονική αστάθεια των ηθοποιών. Η τζαζ ενορχήστρωση της πασίγνωστης όπερας του Μπιζέ από τον μουσικό Κώστα Μαγγίνα είναι ικανοποιητική και δίνει ένα καλό αποτέλεσμα, το οποίο εποπτεύει ο ίδιος επί σκηνής με την κιθάρα του και με τη συνδρομή αξιόλογων μουσικών.

Υποπτευόμαστε ότι ήταν κοπιώδης η προσπάθεια του Στρατή Πασχάλη, που υπογράφει την απόδοση, τη διασκευή των στίχων και τη γλωσσική προσαρμογή, όμως το τελικό αποτέλεσμα τον ανταμείβει. Κατεβάζει τους διαλόγους στο «πεζοδρόμιο», χωρίς ν’ αγγίζει τα όρια του χυδαίου. Επαρκείς οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου, ενώ τα κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου είναι αυτά που πρέπει. 

Αν ο ορισμός του πειραματικού είναι ν’ ανακαλύψεις μια νέα γλώσσα και καινούριους κώδικες επικοινωνίας, η παράσταση σε γενικές γραμμές πετυχαίνει το στόχο της, γιατί δεν είναι «δήθεν». Καταθέτει ειλικρινώς την αγωνία της και μας καλεί ν’ αναλογιστούμε το έλλειμμα καθαρού πάθους που χαρακτηρίζει τους καιρούς μας και αναδεικνύει την Κάρμεν σε διαχρονικό σύμβολο που μάχεται τις κοινωνικές και ερωτικές συμβάσεις.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός

Δραματουργική επεξεργασία: Στάθης Λιβαθινός και οι ηθοποιοί

Απόδοση-Διασκευή Στίχων, Γλωσσική Προσαρμογή, Δραματολογική Συνεργασία: Στρατής Πασχάλης

Σκηνικά-Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου

Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου

Μουσική διασκευή–ενορχήστρωση: Κώστας Μαγγίνας

Κίνηση: Μόνικα Κολοκοτρώνη

Ερμηνεύουν (αλφαβητικά): Δαυίδ Μαλτέζε, Ηλίας Μελέτης, Μαρία Ναυπλιώτου, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Χρήστος Σουγάρης (συμμετέχει τετραμελές μουσικό σύνολο).

INFO

Θέατρο ΚΑΠΠΑ, Κυψέλης 2, Αθήνα. Πληροφορίες-κρατήσεις: τηλ. 210 8831068 και www.ticketervices.gr

Εισιτήρια: €10, €15, €17 και €20

Ημέρες-ώρες παραστάσεων:  Τρ., Τετ., Σάβ., Κυρ. στις 21:00, Πέμ., Παρ. στις 18:30