Maria Stuarda: Η υπερπαραγωγή της Σκάλας του Μιλάνου έρχεται στο Μέγαρο
Η εντυπωσιακή υπερπαραγωγή της Σκάλας του Μιλάνου, η οποία πριν 3 χρόνια συγκλόνισε το ιταλικό κοινό, έρχεται επιτέλους στο Μέγαρο Μουσικής, για να ξεσηκώσει τους φίλους της όπερας!
Από τον Χρήστο Λεοντίου
Με την πρόσφατη παραγωγή της αριστουργηματικής όπερας του Gaetano Donizetti «Maria Stuarda» από τη Σκάλα του Μιλάνου εγκαινιάζεται η στενή συνεργασία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών με τον ιταλικό ναό της μουσικής. Η ιστορία της τραγικής βασίλισσας Μαρίας Στιούαρτ θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής αυτούσια, όπως την είδε ο Pier Luigi Pizzi. Εκτός από τη σκηνοθεσία, ο παγκοσμίου φήμης σκηνοθέτης θεάτρου και όπερας ανέλαβε τη δημιουργία των σκηνικών και των κοστουμιών. Αξίζει να αναφερθεί, ότι για την προσφορά του στο θέατρο και την όπερα τιμήθηκε με το ύψιστο μετάλλιο του γαλλικού κράτους για τους καλλιτέχνες κι έτσι θεωρείται γνήσιος ιππότης της Légion d’ honneur (της Λεγεώνας της Τιμής).
Τον ιδιαίτερα απαιτητικό κεντρικό ρόλο θα ερμηνεύσουν εναλλάξ οι Patricia Ciofi και Irina Lungu, αμφότερες διακεκριμένες και παγκοσμίου φήμης σοπράνο, ενώ με το ρόλο της βασίλισσας Ελισάβετ επιφορτίστηκε η καλλονή Nino Surguladze. Η σκηνική παρουσία και το δραματουργικό εύρος της φωνής της νεαρής σοπράνο, όταν φαίνεται να πνέει τα μένεα εναντίον της Μαρίας Στιούαρτ, προκαλεί δέος. Τον κόμη του Λέστερ θα ερμηνεύσει ο Francesco Demuro, που έχει εντυπωσιάσει σε ανάλογους ρόλους, τον Τάλμποτ ο κοσμαγάπητος Mirco Palazzi, και την Άννα Κέννεντυ η Ελένη Βουδουράκη, η οποία μάγεψε τη Βιέννη με την απίστευτη ερμηνεία της, σε μια σειρά εμφανίσεων τον περασμένο Δεκέμβριο. Την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών θα διευθύνουν διαδοχικά οι καταξιωμένοι αρχιμουσικοί Richard Bonynge και Antonino Fogliani.
Η συνεργασία του Μεγάρου Μουσικής με τη Σκάλα του Μιλάνου είναι αποτέλεσμα της χρόνιας προσπάθειας του Οργανισμού του Μεγάρου να εκπληρωθούν οι προσδοκίες και το μεγαλόπνοο όραμα του εκλιπόντος Χρήστου Λαμπράκη, παρόλο που τότε φαινόταν σαν κάτι τουλάχιστον φιλόδοξο. Το σχετικό πρωτόκολλο συνεργασίας προβλέπει την παρουσίαση εξαιρετικών και χρονικά πρόσφατων παραγωγών της Σκάλας του Μιλάνου, κάτι που θα βοηθήσει και την προοπτική συμμετοχής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών σε διεθνείς συμπαραγωγές. Το βασικό στοιχείο της πρωτοβουλίας είναι η αμοιβαιότητα, όπως τονίστηκε από παράγοντες του Μεγάρου, και αυτή εγκαινιάζεται με την όπερα του Donizzetti.
Θεωρώ το αθηναϊκό κοινό πραγματικά τυχερό, καθώς μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι το ανέβασμα της εν λόγω όπερας θα το αφήσει άφωνο, όχι μόνο χάρη στην εξαιρετική ερμηνεία των συντελεστών, αλλά και λόγω του μεγαλειώδους ανεβάσματος. Όταν πρωτοπαρουσιάστηκε η συγκεκριμένη παραγωγή, έτυχε να βρίσκομαι στο Μιλάνο και δοθείσης της ευκαιρίας, παρακολούθησα στη Σκάλα την αριστουργηματική όπερα του μεγάλου Ιταλού μουσουργού.
Επρόκειτο για μια παράσταση που έτυχε θερμότατης υποδοχής. Το Μιλάνο είχε πλημμυρίσει από αφίσες που διαφήμιζαν την όπερα, τα σποτ για την τηλεόραση προβάλλονταν εβδομάδες πριν και τελικά το ανέβασμα της συγκεκριμένης παράστασης μετετράπη σε ύψιστο καλλιτεχνικό γεγονός της σεζόν. Τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν σε χρόνο ρεκόρ, αρκετά κυκλοφόρησαν στη μαύρη αγορά σε εξωφρενικές τιμές, αλλά την ημέρα της πρεμιέρας δεν υπήρχαν ούτε κι αυτά. Οι σημαντικότερες προσωπικότητες της Ιταλίας βρίσκονταν εκεί. Πολιτικοί παράγοντες, διάσημοι καλλιτέχνες και αναρίθμητοι επιφανείς Ιταλοί έδωσαν το βροντερό παρών. Με μεγάλη δυσκολία κατάφερα να αποκτήσω κι εγώ το πολυπόθητο εισιτήριο, που δυστυχώς αντιστοιχούσε σε θέση με περιορισμένη ορατότητα. Το ανέβασμα της όπερας ήταν πραγματικά κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό. Τα σκηνικά ήταν τεραστίων διαστάσεων -με αποτέλεσμα να επιστρατευτούν μηχανικοί, για να μπορέσουν να τα αλλάζουν και να τα τροποποιούν έγκαιρα-, τα κοστούμια μυθικά που μας μετέφεραν στο κλίμα του 16ου αιώνα κι η ορχήστρα, όπως κι οι λυρικοί τραγουδιστές, εξαιρετικοί. Ήταν η ημέρα που σκέφτηκα ότι τέτοιες παραγωγές ήταν από δύσκολο έως ακατόρθωτο να δούμε στην Ελλάδα. Κι όμως…
ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ…
Το λιμπρέτο του Giuseppe Bardari βασίστηκε στο έργο του Friedrich von Schiller (μεταφρασμένο από τον Andrea Maffei). Η ιστορία αφορά στην τραγική ζωή της Μαρίας Στιούαρτ, νόμιμης κληρονόμου του βρετανικού θρόνου, η οποία συνελήφθη, φυλακίστηκε και τελικά καρατομήθηκε με εντολή της πανίσχυρης εξαδέλφης της Ελισάβετ Ι, της οποίας η στέψη είχε τελεστεί χρόνια πριν, αφού διεκδίκησε και κέρδισε το θρόνο.
Με βάση αυτή την ιστορία και με ιδιοφυή μουσική ο συνθέτης περίμενε μια τεράστια επιτυχία για την όπερά του, αλλά ο Βασιλιάς της Νάπολης απαγόρευσε λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων το ανέβασμα του έργου. Ο Donizetti αποφάσισε να τροποποιήσει το λιμπρέτο, για να μην αντιμετωπίσει και πάλι τη λογοκρισία κι η πρεμιέρα έγινε στις 30 Δεκεμβρίου του 1835 στη Σκάλα του Μιλάνου με πρωταγωνίστρια τη διάσημη μεσόφωνο Maria Malibran. Μετά από έξι παραστάσεις, ωστόσο, το ανέβασμα απαγορεύτηκε εκ νέου. Ο Donizetti απηυδισμένος προγραμμάτισε το ανέβασμα στο Λονδίνο, αλλά η μεσόφωνος πέθανε ξαφνικά σε ηλικία 28 ετών και ματαιώθηκε κι αυτό το σχέδιο. Εκτός εξαιρουμένων, σποραδικών παραστάσεων του τροποποιημένου έργου, η όπερα ανέβηκε το 1958. Το 1987 εντοπίστηκε στη Σουηδία η αυθεντική παρτιτούρα κι έκτοτε η «Maria Stuarda» έχει την αρχική της μορφή σε κάθε ανέβασμα. Πλέον, μια από τις κορυφαίες όπερες του Ιταλού συνθέτη αποτελεί σημαντικό μέρος του οπερατικού ρεπερτορίου κι οι δυσκολίες του κεντρικού ρόλου ελκύουν κάθε μεγάλη υψίφωνο που θέλει να αποδείξει ότι της αξίζει μια θέση στο πάνθεον των ερμηνευτών που έχουν χαράξει τη δική τους πορεία στο χώρο της δύσκολης τέχνης της όπερας.
Πρεμιέρα: 10 Μαρτίου
Υπόλοιπες παραστάσεις: 12, 14, 16, 18 Μαρτίου
Τιμές εισιτηρίων: €26 (Γ΄ ζώνη), €45 (Β΄ ζώνη), €65 (Α΄ ζώνη), €90 (διακεκριμένη ζώνη), €14 (φοιτητικά/μειωμένα)
Highlight: H έκθεση στο φουαγέ του Μεγάρου, που αφορά στη συνεργασία της Σκάλας του Μιλάνου με την Μαρία Κάλλας και προβάλλεται εκτός Ιταλίας για πρώτη φορά. Λαμβάνει χώρα από τις αρχές Μαρτίου μέχρι τα τέλη Απριλίου.
Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, τηλ. 210 728233, www.megaron.gr