Αεριτζίδικο «θράσος»! Από τον Δημήτρη Δανίκα
Τι λέτε καλέ. Αν το «Αληθινό θράσος» (True grit) δικαιούται δέκα υποψηφιότητες, ε τότε το «Τελευταίο τρένο για τη Γιούµα» του 2007 έπρεπε να λάβει είκοσι. Οτανοι αδελφοί Κόεν κάλπαζαν προς τον ουρανό, οι ακαδηµαϊκοί έκαναν πως δεν καταλαβαίνουν. Τώρα στην καθοδική τους πορεία τούς ενσωµατώνουν και µε τα Οσκαρ τους κηδεύουν!
Επί 110 λεπτά η γλώσσα µιας δεκατετράχρονης πάει ροδάνι. Τι είναι αυτό; Ενα µωρό θηλυκό µε I.Q. υψηλό. Επί 110 λεπτά αυτή η ίδια δεκατετράχρονη είναι τόσο στοχοπροσηλωµένη, όπως οι σταλινικοί, προκειµένου να πάρει εκδίκηση συλλαµβάνοντας ή σκοτώνοντας τον δολοφόνο του πατέρα της. Και επί 110 λεπτά ο Τζεφ Μπρίτζες που πέρυσι κέρδισε το πρώτο του Οσκαρ µε λάθος ταινία («Crazy heart») περιφέρεται µε το µισό στόµα κλειστό µιµούµενος ρεπλίκα του Τζον Γουέιν στην οµότιτλη και ασήµαντηπεριπέτεια του 1969. The End!
Εδώ µε συνοπτικές διαδικασίες ολοκληρώνεται η πρωταρχική µου σχέση µε τους Κόεν που µε αεριτζίδικο θράσος τόλµησαν να διαχειριστούν το θρυλικό είδος του western. Πρώτο, γιατί δεν είναι ούτε αναπαραγωγή του µνηµειακού είδους, ούτε σπαγγέτι, ούτε µια µεταµοντέρνα παραλλαγή. Απλώς µια εντελώς, µέχρι κεραίας, πλην κάποιας λεπτοµέρειας στο φινάλε, αντιγραφή της παλιάς και οµότιτλης ιστορίας του Χένρι Χαθαγουέι. ∆εύτερο, γιατί οι ατελείωτες φραστικές τιράντες των πρωταγωνιστών υπονοµεύουν το δωρικό ύφος και την ηθική, δηλαδή τη µέγιστη αρετή αυτών των ταινιών. Που σηµαίνει βαρέθηκα ν’ ακούω τα επιχειρήµατα ενός «σκατοκόριτσου» σαν αυτά που στο σχολείο παπαγαλίζουν αρχαία ελληνικά. Και τρίτο, γιατί το βάθος της ιδεολογίας, καταλήγει σκέτος θρησκευτικός, εβραϊκός, φονταµενταλισµός. Οφθαλµός αντί οφθαλµού που καταντάει νοσηρή, µανιοκαταθλιπτική ψυχασθένεια για ζουρλοµανδύα! Το µοτίβο των προθέσεων και των κινήτρων συντίθεται από δύο φράσεις. ∆ηλαδή: «Οι αµαρτωλοί όταν δεν καταδιώκονται τρέπονται σε φυγή» και «τίποτα δεν είναι ελεύθερο εκτός από τη Χάρη του Θεού». Που πάει να πει ότι η εν λόγω µικρή εκλαµβάνει τον εαυτό της ως απόστολο του Θεού και αρχάγγελο τιµωρό. Οτι ψυχή τε και σώµατι είναι κατειληµµένη από τον ίδιο φονταµενταλισµό από τον οποίο διακατέχεται ο Μπιν Λάντεν.
Και ότι έτσι υπερβαίνει κάθε όριο στοιχειώδους και θεσµοθετηµένης δικαιοσύνης.
Μου ‘βγαλες το µάτι; Θα σου βγάλω και τα δύο και θα σου πάρω τη ζωή. Που πάει να πει ότι οι Κόεν µετατρέπουν την εκδικητική µανία στην οποία κολυµπούν πλήθος πλαστικών υπερπαραγών του Χόλιγουντ σε µια σοβαροφανή, κουλτουριάρικη παραλλαγή. Ανθρακας ο θησαυρός.
Πάµε τώρα στους επιµέρους συντελεστές. Ο Τζεφ Μπρίτζες µπαινοβγαίνει µε την ίδια µούτα, την ίδια µανιέρα. Μισόκλειστο το στόµα και µε προφορά αρχοντόβλαχου της Αγριας ∆ύσης. Ως εξαιρετική καρικατούρα συµφωνώ. Ως ερµηνεία ηθοποιού που κάποτε µε τον «Μεγάλο Λεµπόφσκι» µε είχε καθηλώσει, ούτε το συζητώ. Ο Ματ Ντέιµον εντελώς διεκπεραιωτικός. Και τέλος η Χέιλι Στάινφελντ που όταν γυρίστηκε η ταινία ήταν µόλις δεκατεσσάρρων ετών, ταλέντο αληθινό.
Και κάτι ακόµα. Για όσους θα µπερδέψουναυτήν την καλοφτιαγµένη καρικατούρα µε το αριστούργηµα του Μάρλον Μπράντο «Η εκδίκηση είναι δική µου». Εκεί λοιπόν η εκδικητική µανία δικαιώνεται στη συνείδηση του θεατή, γιατί ο ήρωας στην αρχή θέλει να συµφιλιωθεί µε τον άνθρωπο που τον πρόδωσε και εξαιτίας του κατέληξε για χρόνια στη φυλακή. Εκεί η εκδίκηση είναι ανάγκη και λύτρωση όπως κάθε αρχαία τραγωδία. Στο «Αληθινό θράσος» η εκδίκηση είναι σταλινική. Θρησκευτικός λόγος και φονταµενταλιστική ιδεολογία. Sorry guys. Από το «Φάργκο» µέχρι το «Αληθινό θράσος» η απόσταση που χωρίζει τον Ουρανό από τη Γη!
Πηγή:www.tanea.gr