Τι (δεν) φοβάται το Μαξίµου για τις ΗΠΑ
Τι περιμένουν και τι όχι από τις εκλογές στις ΗΠΑ;
Με εύλογο ενδιαφέρον για τις επιπτώσεις της στην παγκόσµια διπλωµατική σκηνή, αλλά χωρίς τον κίνδυνο ενδεχόµενων µεγάλων «ανατροπών» στις διµερείς σχέσεις ή στο τρίγωνο Αθηνών – Αγκυρας – Ουάσιγκτον, αναµένει η κυβέρνηση την έκβαση της επικείµενης µάχης µεταξύ Ντόναλντ Τραµπ και Κάµαλα Χάρις για την προεδρία των ΗΠΑ.
Κατά την προηγούµενη τετραετία, όπως είναι αυτονόητο, και ορθώς για τα ελληνικά συµφέροντα, οικοδοµήθηκαν πολυεπίπεδοι δεσµοί µε τη διακυβέρνηση Μπάιντεν, εξέλιξη που δεν αποκλείεται να έχει καταγραφεί «αρνητικά» από τους Ρεπουµπλικανούς και το στρατόπεδο Τραµπ. Οµως η Αθήνα αισθάνεται «ασφαλής», ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσµατος της αναµέτρησης της Τρίτης στις ΗΠΑ, για τέσσερις λόγους:
Πρώτον, έχουν, όπως λέγεται, δηµιουργηθεί ήδη ισχυροί δίαυλοι επικοινωνίας µε πρόσωπα-κλειδιά στα στενά επιτελεία και των δύο «µονοµάχων». Στην κατεύθυνση αυτή, σηµαντικό ρόλο διαδραµάτισε η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η οποία γνωρίζει άριστα, λόγω της θητείας της στην πρεσβεία µας στις ΗΠΑ, την ανθρωπογεωγραφία της Ουάσιγκτον.
∆εύτερον, η Ελλάδα διαθέτει το ισχυρό χαρτί ότι από την 1η Ιανουαρίου και για τα επόµενα δύο χρόνια αναλαµβάνει θέση µη µόνιµου µέλους του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η παρουσία της θα είναι σηµαντική εκ των πραγµάτων για τις ΗΠΑ, καθώς δεν ανακύπτει σε «ουδέτερο» χρόνο, αλλά σε µια περίοδο κατά την οποία βρίσκονται σε εξέλιξη πολεµικές επιχειρήσεις τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Μέση Ανατολή.
Τρίτον, η σηµασία της βάσης της Σούδας, αλλά και της Αλεξανδρούπολης ως στρατηγικού κόµβου, εκτιµάται πως δεν πρόκειται σε καµία περίπτωση να υποβαθµιστεί για την Ουάσιγκτον είτε επικρατήσει ο Ντόναλντ Τραµπ είτε η Κάµαλα Χάρις.
Τέταρτον, στο µέτωπο των εξοπλιστικών δεν υφίστανται σοβαρές εκκρεµότητες, µια και η προµήθεια των F-35 από την Ελλάδα έχει δροµολογηθεί.
Μόνη «επιφύλαξη», ως εκ τούτου, για την Αθήνα συνιστά, στην περίπτωση κατά την οποία οι ∆ηµοκρατικοί ηττηθούν στη µεθαυριανή αναµέτρηση, ο «αντίκτυπος» που θα έχει στο σκηνικό στις α µε ρ ι καν ο τουρκικές σχέσεις η πολύ καλή προσωπική χηµεία που δεδοµένα έχουν αποκτήσει ο Ντόναλντ Τραµπ και ο Ταγίπ Ερντογάν. Από την Αθήνα αναγνωρίζεται πως στην περίπτωση της επιστροφής του Τραµπ στον Λευκό Οίκο, είναι πιθανόν να υπάρξουν εξελίξεις σε θετική για την Αγκυρα κατεύθυνση αναφορικά µε τον εκσυγχρονισµό των τουρκικών F-16, ενώ δεν µπορεί να αποκλειστεί η επιστροφή της στο πρόγραµµα προµήθειας των F-35. Ακόµη και µε την επικράτηση του Τραµπ, πάντως, ο κοινός βηµατισµός ΗΠΑ – Τουρκίας δεν πρέπει να θεωρείται δεδοµένος, καθώς για την Ουάσιγκτον συνιστά µεγάλη περιπλοκή η στάση που τηρεί ο Ερντογάν έναντι του Ισραήλ.
Σενάρια νέου δικοµµατισµού
Ισχυρό θεωρείται πλέον, όχι µόνο από τη Χαριλάου Τρικούπη, αλλά και στο Μέγαρο Μαξίµου, το ενδεχόµενο το ΠΑΣΟΚ να σταθεροποιηθεί σε ποσοστά στην περιοχή του 20%, µε ανοδική τάση, και η χώρα να επιστρέψει στον αστερισµό του δικοµµατισµού µετά το διάλειµµα των µηνών που ακολούθησαν τις εθνικές εκλογές του 2023. Βεβαίως, ορισµένοι θεωρούν την εκτίµηση πρόωρη: υπενθυµίζουν πως το ΠΑΣΟΚ είχε καταγράψει δηµοσκοπική άνοδο και το 2021, µετά την πρώτη εκλογή Ανδρουλάκη στην ηγεσία, αλλά στη συνέχεια τα ποσοστά του υποχώρησαν. Τώρα όµως τα δεδοµένα είναι διαφορετικά. Οπως επισηµαίνεται, µε τη στροφή των πολιτών προς τα δεξιά, τα κόµµατα της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, δηλαδή ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, την τελευταία διετία καταγράφονται αθροιστικά στην περιοχή του 27%-30%. Αλλά η πλήρης απαξίωση του ΣΥΡΙΖΑ των τελευταίων µηνών –είτε παραµείνει ενιαίος είτε, το πιθανότερο, οδηγηθεί σε διάσπαση– δύσκολα θα οδηγήσει τις όποιες «εκφράσεις» του σε ποσοστά άνω του 10%. Ως εκ τούτου, το σχεδόν 20% που δίνουν τώρα στο ΠΑΣΟΚ (19,2% στην εκτίµηση ψήφου σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα της Marc για τον AΝΤ1) οι δηµοσκοπήσεις πιθανότατα θα αποτελεί εφεξής «κεκτηµένο» και ενδεχοµένως αφετηρία περαιτέρω ανόδου για τη Χαριλάου Τρικούπη. Ωστόσο, παρότι η επιστροφή του δικοµµατισµού είναι, όπως προαναφέρθηκε, ορατή στον ορίζοντα, ερώτηµα αποτελεί η µορφή που αυτός θα προσλάβει. Κατά πόσον, δηλαδή, θα είναι ισχυρός, µε τον νικητή να περνάει τον πήχυ της αυτοδυναµίας µε τον υφιστάµενο ή έναν νέο, ευνοϊκότερο για το εκάστοτε πρώτο κόµµα, εκλογικό νόµο, όπως συνέβη τον Ιούνιο του 2019, όταν η Ν.∆. επικράτησε µε 39,8%, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε 31,9%. Ή εάν θα είναι ασθενής όπως τον Ιούνιο του 2012, όταν η Ν.∆. ήταν πρώτο κόµµα, αλλά µε µόλις 29,6%, και ο ΣΥΡΙΖΑ δεύτερος µε 26,8%. Είναι προφανές πως στη δεύτερη περίπτωση, του ασθενούς δικοµµατισµού, η χώρα θα εισέλθει και πάλι σε περίοδο κυβερνήσεων συνεργασίας, όπως από το 2012 έως το 2019.
Η πράσινη νηνεµία και το κρας τεστ
Σε «ήρεµα νερά» διαρκείας και απουσία εσωκοµµατικών εντάσεων οδεύει το ΠΑΣΟΚ στον απόηχο της άνετης επανεκλογής Ανδρουλάκη στην ηγεσία. Παρότι οι προσωπικές φιλοδοξίες –και στρατηγικές– δεν απουσιάζουν από τη Χαριλάου Τρικούπη, όπως και από οποιοδήποτε άλλο κόµµα, είναι δεδοµένο πως άπαντες το επόµενο διάστηµα θα τηρήσουν στάση αναµονής. Η ανανέωση της εντολής στον Ν. Ανδρουλάκη είναι νωπή και τυχόν διαφοροποιήσεις στελεχών θα ήταν εύκολο γίνουν αντιληπτές ως προσπάθειες υπονόµευσης, ενώ εάν εκδηλωθούν είναι εύκολο να αντιµετωπιστούν µε τον ίδιο σε απόλυτη θέση ισχύος. Επίσης, το ΠΑΣΟΚ κινείται ανοδικά σε όλες τις δηµοσκοπήσεις, εξέλιξη αποτρεπτική για την όποια κριτική. Τέλος, όσοι στο παρασκήνιο διατηρούν ηγετικές φιλοδοξίες παρά τη νωπή επανεκλογή του προέδρου του κόµµατος, αντιλαµβάνονται ότι στο υφιστάµενο σκηνικό τυχόν «υποχώρηση» του Ν. Ανδρουλάκη θα είχε ως ωφεληµένο αποκλειστικά τον Π. Γερουλάνο, ο οποίος παρότι στις εσωκοµµατικές εκλογές δεν πέρασε στον β΄ γύρο, σε µεγάλο τµήµα της κοινής γνώµης καταγράφηκε ως ο «Νο 2» του κόµµατος. Ως εκ τούτου, µόνο κρας τεστ για τη Χαριλάου Τρικούπη είναι να κινηθεί συντεταγµένα εάν και όταν η Ν.∆. προωθήσει πρωτοβουλίες που µπορεί να αναβιώσουν τον διαχρονικό «διχασµό» µεταξύ παραδοσιακού και µεταρρυθµιστικού ΠΑΣΟΚ. ∆εν είναι, εξάλλου, πολύ µακρινές οι αναταράξεις που προκλήθηκαν στη Χαριλάου Τρικούπη από θέµατα όπως ο γάµος των οµόφυλων ζευγαριών και τα µη κρατικά πανεπιστήµια.