ΑΡΙΣΤΕΡΗ κυβέρνηση: Πώς μπορεί να παραμείνει και αριστερή και κυβέρνηση!

Μπορεί μια κυβέρνηση της Αριστεράς να αντεπεξέλθει στη λυσσαλέα επίθεση των ενάντιων δυνάμεων, εγχώριων και διεθνών, παραμένοντας αριστερή;

του Νίκου Γιαννόπουλου, της Τέσης Λαζαράτου και του Κώστα Φώλια

Mπορεί ο στόχος της κοινωνικής σωτηρίας να συσπειρώσει και να κινητοποιήσει μεγάλα τμήματα των «από κάτω», ώστε να συγκροτηθεί ένα ισχυρό πολιτικό και ταξικό μέτωπο, το οποίο υπερασπιζόμενο τις κοινωνικές ανάγκες θα ωθεί τα πράγματα προς την κατεύθυνση της ανακατανομής εισοδημάτων-ισχύος-δικαιωμάτων (και τελικά συσχετισμών) υπέρ των φτωχών και κατά των πλούσιων;

Μπορεί, ταυτόχρονα με τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα και τα άμεσα μέτρα για την επιβίωση των φτωχότερων τμημάτων του πληθυσμού, να υπάρξει μια αξιακή, ηθική και ιδεολογική αντεπίθεση που θα στοχεύει στην αναγέννηση της πολιτικής, οικοδομώντας σχέσεις εμπιστοσύνης και αλληλοτροφοδότησης της Αριστεράς με τον κόσμο της εργασίας;

Μπορεί η επερχόμενη κυβερνητική μεταβολή (σε συνδυασμό με τις προσδοκώμενες ρωγμές στο πολιτικό σκηνικό και –κυρίως– τις κοινωνικές αναταράξεις που ασφαλώς θα προκαλέσει) να τροφοδοτήσει την ενθάρρυνση/αναζωογόνηση της κοινωνικής κινητικότητας/διεκδίκησης; Και έτσι να δημιουργήσει συσχετισμούς ικανούς να αποτρέψουν συμβιβασμούς και «δεξιές» διολισθήσεις, ικανούς να προσδώσουν δυναμική για σημαντικές ριζοσπαστικές τομές, ρήξεις και υπερβάσες, που να ωθούν τα πράγματα πέρα από το επίπεδο μιας απλής διαχειριστικής κυβερνητικής μεταβολής, στην κατεύθυνση του κοινωνικού μετασχηματισμού, της κοινωνικής ανατροπής;

***

Η απάντησή μας στα παραπάνω ερωτήματα είναι καταφατική, αν και ομολογούμε ότι έχουμε πολλές αβεβαιότητες ως προς τους τρόπους επίλυσης προβλημάτων που προκύπτουν από αυτά τα ερωτήματα. Έχουμε επίγνωση ότι πλέουμε σε αχαρτογράφητα ύδατα (για πρώτη φορά στη μεταπολεμική Ευρώπη μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση της Αριστεράς) και πως για μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, της Αριστεράς και του ευρύτερου κινήματος η υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί, και ορθώς, μονόδρομο · ωστόσο οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι η (αριστερή) πολιτική αποτελεί την αρμονία αρχών, γνώσης, συναισθημάτων και πρακτικών. Αν υπάρξει ανισορροπία, οι συμπληγάδες του καιροσκοπισμού και του βολονταρισμού καραδοκούν. Τούτων δοθέντων, στο άρθρο αυτό, διατυπώνουμε κάποιες σκέψεις για τη φυσιογνωμία της αριστερής κυβέρνησης, από την ειδική σκοπιά της σχέσης της με τους «από κάτω» και τα κινήματα:

Οικονομία και δημοκρατία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μεγάλα τμήματα της κοινωνίας υποφέρουν. Επομένως, είναι πρώτιστο καθήκον μιας αριστερής κυβέρνησης η αποκατάσταση ακραίων αδικιών και η επιβίωση των φτωχότερων στρωμάτων. Όμως, για να πετύχουν ακόμα και αυτά, πρέπει να μειωθεί δραστικά ο χώρος ασυδοσίας του εχθρού και να διευρυνθούν αντίστοιχα οι χώροι ελευθερίας των εργαζομένων και των κινημάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι η ισότητα εξασφαλίζει την ελευθερία, αλλά η ελευθερία εγγυάται την ισότητα.

Εδώ ακριβώς τέμνονται η οικονομία με τη δημοκρατία. Για να επιβληθεί η μνημονιακή οικονομική πολιτική υποχρεωτικά επιστρατεύει τον κρατικό αυταρχισμό και την εργοδοτική τρομοκρατία. Αντίστοιχα, για να εφαρμοστεί μια αριστερή φιλολαϊκή πολιτική χρειάζεται τη δημοκρατία — την πολιτική, την οικονομική, την κοινωνική δημοκρατία. Θα αρκεστούμε σε δύο παραδείγματα: Η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων είναι ασφαλώς ένα μέτρο αναγκαίο, πώς όμως θα επιβληθεί η εφαρμογή τους αν δεν σταματήσει ο εκβιασμός της απόλυσης, αν δεν καταργηθούν αμέσως οι μαζικές απολύσεις και συνολικά οι απολύσεις στις κερδοφόρες επιχειρήσεις; Αναγκαίος, ασφαλώς είναι ο έλεγχος των τηλεοπτικών καναλιών είμ, πώς όμως θα προχωρήσει χωρίς την επαναλειτουργία της Δημόσιας Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, σύμφωνα με το σχέδιο των εργαζομένων που συνεχίζουν να αγωνίζονται και δίχως τη συντριβή του τριγώνου Χρήμα — ΜΜΕ — εξουσία»;

Πολιτικό προβάδισμα της Αριστεράς, ιδεολογική ηγεμονία των αντιπάλων της. Θα μπορούσαν τα πράγματα να ήταν κάπως καλύτερα, όμως η επί δεκαετίες κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, η εξευτελιστική αυτοκαταστροφή του «υπαρκτού σοσιαλισμού», σε συνδυασμό με ένα συστημικό κομφορμισμό της παραδοσιακής –κοινοβουλευτικής και μη- Αριστεράς, «άδειασαν» την κοινωνία από ιδέες και προτάγματα, ενισχύοντας μάλιστα τον ατομικισμό, τον ναρκισσισμό, τον μεσσιανισμό, τη μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό και τον σεξισμό. Νομίζουμε ότι αυτή την αντινομία η Αριστερά δεν μπορεί να την αποφύγει, οφείλει να την αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα και συστηματικότητα.

Γιατί είναι απολύτως βέβαιο πως καμιά κυβέρνηση, καμιάς Αριστεράς, αλλά και κανένα αντισυστημικό-χειραφετητικό διακύβευμα δεν θα έχει την παραμικρή τύχη όσο θα εδράζεται σε μια κοινωνία όπου ο στρατός θεωρείται ο πλέον αξιόπιστος θεσμός, οι μετανάστες «είναι πολλοί και δεν χωράνε άλλοι», η αστυνομία μάς προστατεύει από το έγκλημα που μας απειλεί καθημερινά, η Μακεδονία είναι ελληνική και μόνο ελληνική, οι Τούρκοι προαιώνιοι εχθροί, οι αμυντικές δαπάνες αναγκαίο κακό. Κι ακόμα, η εκκλησία (και η περιουσία της) ιερή, οι κρατούμενοι για ένοπλη δράση ληστοσυμμορίτες, η δικαιοσύνη αμερόληπτη, οι δημόσιοι υπάλληλοι βολεμένα λαμόγια, η μαχητική αντίσταση χουλιγκανισμός, η Ελλάδα το κέντρο του κόσμου, οι γκέι «ανώμαλοι», το «ζήσε, κι άσε τους άλλους να πεθάνουν» καπατσοσύνη…

Προφανώς, χρειάζονται ευελιξία και επινοητικότητα, αλλά επ’ ουδενί στρουθοκαμηλισμός και οπορτουνισμός — γιατί κάτι τέτοιο θα την υπονομεύσει περισσότερο από την πιο λυσσαλέα αντίδραση της Δεξιάς και των ΜΜΕ. Παράδειγμα πρώτο: ο Σαμαράς πόζαρε μπροστά στο φράχτη του Έβρου και υπερκέρασε τον Μιχαλολιάκο σε αντιμεταναστευτική ρητορεία, ενώ αμέσως μετά τη στυγνή δολοφονική επίθεση του Παρισιού πλειοδότησε σε αντιισλαμικό ρατσισμό και φασίζουσα τρομολαγνεία. Και η Αριστερά, ιδιαίτερα ο ΣΥΡΙΖΑ, πώς απάντησε; Αντέτεινε στη διαχείριση του φόβου την ασφάλεια δικαιωμάτων, στην ισλαμοφοβία τη συνύπαρξη και τη φιλοξενία, στη μισαλλοδοξία την ανεξιθρησκεία, στην καταστολή των μεταναστών την κατάργηση των στρατόπεδων συγκέντρωσης; Ελλιπώς. Παράδειγμα δεύτερο: Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που η θρησκεία είναι κρατική. Δικαστήρια, Βουλή, σχολεία κ.λπ. τελούν υπό τη σκέπη της ορθοδοξίας. Ταυτόχρονα, απαγορεύεται η κατασκευή τζαμιού και παρεμποδίζεται η άσκηση των θρησκευτικών δικαιωμάτων μεγάλων τμημάτων των αλλοδαπών που ζουν εδώ, αλλά και Ελλήνων πολιτών όπως οι τουρκικής καταγωγής κάτοικοι της Θράκης. Η Αριστερά θα τολμήσει να πει ρητά ο θρησκευτικός φανατισμός προκαλεί το μίσος, ενώ η ανεξιθρησκεία την αγάπη;

Πολιτικό κόστος και ήθος στην πολιτική. Δεν υποτιμάμε το πολιτικό κόστος, οπωσδήποτε όμως ανήκουμε σε εκείνους-ες που αρνούνται να βάλουν στην πλάστιγγα από τη μια το πολιτικό κόστος και από την άλλη την ανωτερότητα ήθους. Δεν πιστεύουμε ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, αντίθετα υποστηρίζουμε ότι τα μέσα αποτελούν το ορατό τμήμα του σκοπού. Η Αριστερά, πράγματιμ διαθέτει ένα ηθικό προβάδισμα λόγω των αγώνων της, της εξισωτικής ιδεολογίας της και της μη άμεσης εμπλοκής της με την εξουσία. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εξουσία διαφθείρει, ότι είναι πολύ πιο πολυδαίδαλη από την κρατική διάστασή της και πως ο ανθρώπινος ψυχισμός είναι τόσο βαθύς ώστε ναι μεν επηρεάζεται, αλλά επ’ ουδενί καθορίζεται από την ιδεολογία του υποκειμένου. Με αυτή την έννοια, χρειάζονται πολιτιστική ανανοηματοδότηση, θέσπιση κανόνων και ιδεολογική πάλη για τη διαμόρφωση ενός νέου ηθικοπολιτικού υποδείγματος.

Θα δώσουμε, κλείνοντας, ένα ακόμα παράδειγμα: Είναι δυνατόν για την Αριστερά να μη θέτει στην κορυφή της ατζέντας της την εξάλειψη του ζοφερού τόπου της εξαίρεσης δικαιωμάτων, της κατάργησης των τρομονόμων και των φυλακών τύπου Γ΄, της διακοπής της επιχείρησης εξόντωσης των αγωνιστών και των ανυπότακτων κρατουμένων, του κοινωνικού αποκλεισμού των Τσιγγάνων και των ψυχικά ασθενών; Για να το πούμε και αλλιώς, κανένα εγχείρημα κοινωνικής αλλαγής δεν μπορεί να ανθίσει αν δεν έχει μέτρο τη συλλογική ευτυχία, αν, διατηρώντας τις προσδοκίες και τις ελπίδες μας, δεν πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας.

avgi.gr