Συντάξεις: Τι θα συμβεί με τα αναδρομικά; Όλα τα σενάρια που εξετάζει το Υπουργείο Εργασίας! Αναλυτικοί πίνακες

Ο χρόνος για τα αναδρομικά των συνταξιούχων αρχίζει να μετρά αντίστροφα, καθώς στις αρχές του 2025 αναμένεται η πολυαναμενόμενη απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή θα ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή των περικοπών 11 μηνών στις επικουρικές συντάξεις και τα δώρα, με τα ποσά να φτάνουν έως και 4.000 ευρώ. Περίπου 1,2 εκατομμύρια συνταξιούχοι είναι δικαιούχοι των αναδρομικών. Από αυτούς, 370.000 έχουν ήδη καταθέσει αγωγές για τη διεκδίκησή τους, ενώ 800.000 δεν έχουν προβεί σε καμία νομική ενέργεια.

Για τους 370.000 συνταξιούχους που έχουν καταθέσει αγωγές, τα αναδρομικά ενδέχεται να επιστραφούν μέσω νομοθετικής ρύθμισης, μόλις εκδοθεί η απόφαση του ΑΕΔ. Η κυβέρνηση πιθανότατα θα αντιμετωπίσει την απόφαση ως νομολογιακό προηγούμενο, εξασφαλίζοντας αυτόματα δικαίωση για όσους έχουν εκκρεμείς δίκες.

Το κρίσιμο ερώτημα που καλείται να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση είναι αν θα βρει έναν τρόπο να αποδώσει δικαιοσύνη και στους 800.000 συνταξιούχους, οι οποίοι, αν και υπέστησαν τις ίδιες περικοπές με τους 370.000, δεν προχώρησαν σε προσφυγές στα Πρωτοδικεία. Το 2020 είχαν πειστεί πως οποιαδήποτε λύση για τα αναδρομικά θα αφορά το σύνολο των συνταξιούχων, ανεξαρτήτως του αν είχαν καταθέσει αγωγές ή όχι.

Όταν όμως ψηφίστηκε ο Νόμος 4717/2020 και η κυβέρνηση κατέβαλε τα αναδρομικά, οι συνταξιούχοι διαπίστωσαν ότι οι επιστροφές που έλαβαν αφορούσαν μόνο περικοπές 11 μηνών στις κύριες συντάξεις, αφήνοντας εκτός τις επικουρικές. Το πιο ανησυχητικό ήταν ότι με τον νόμο κατοχυρώθηκε το δικαίωμα διεκδίκησης αναδρομικών για τις μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις αποκλειστικά σε όσους συνταξιούχους είχαν ήδη καταθέσει αγωγές στα δικαστήρια μέχρι τον Ιούλιο του 2020. Ο νόμος εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2020, κλείνοντας οριστικά τον δρόμο για νέες αγωγές.

Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι όσοι έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη με αγωγές θα λάβουν τα αναδρομικά που διεκδικούν, σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις.

Ωστόσο, εγείρεται τόσο το πολιτικό όσο και το ηθικό ζήτημα σχετικά με την αποκατάσταση των συνταξιούχων που δεν προσέφυγαν δικαστικά. Από ηθικής άποψης, πολλοί από τους συνταξιούχους αυτούς δεν κατέθεσαν αγωγές επειδή η κυβέρνηση τους το απαγόρευσε μέσω νομοθεσίας. Από πολιτικής σκοπιάς, μια απόφαση που θα δίνει αναδρομικά μόνο σε όσους κινήθηκαν νομικά, αφήνοντας εκτός άλλους 800.000 συνταξιούχους που υπέστησαν τις ίδιες περικοπές, είναι πιθανό να προκαλέσει αντιδράσεις. Μια τέτοια επιλογή κινδυνεύει να δημιουργήσει έναν διαχωρισμό μεταξύ των συνταξιούχων, διαιρώντας τους σε δύο κατηγορίες.

Η κυβέρνηση εξετάζει δύο σενάρια για την επίλυση του ζητήματος των διεκδικούμενων αναδρομικών, στο πλαίσιο μιας συνολικής λύσης πληρωμών.

1. Να πληρωθούν τα αναδρομικά στους 370.000 συνταξιούχους που έχουν καταθέσει αγωγές.
2. Να πληρωθούν αναδρομικά με ένα εφάπαξ ποσό της τάξης των 600 ως 800 ευρώ, και στους 800.000 συνταξιούχους που δεν έχουν κάνει προσφυγή για να τα διεκδικήσουν.

Το Υπουργείο Εργασίας προετοιμάζει τον προϋπολογισμό για τις πληρωμές των αναδρομικών. Το συνολικό ποσό των επιστροφών για τις επικουρικές συντάξεις και τα Δώρα, αποκλειστικά για τους 370.000 συνταξιούχους που έχουν καταθέσει προσφυγές, εκτιμάται ότι δεν ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ. Εάν συμπεριληφθούν και τα Δώρα των κύριων συντάξεων για αυτούς τους συνταξιούχους, το ποσό ανεβαίνει στα 750 εκατ. ευρώ. Σε περίπτωση που η κυβέρνηση αποφασίσει να επιστρέψει τις περικοπές και σε όσους δεν προσέφυγαν δικαστικά, τότε το συνολικό κόστος ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ, γεγονός που καθιστά αναγκαία την αποπληρωμή σε δόσεις.

Διαβάστε επίσης: Αυξάνονται οι συντάξεις, δρομολογούνται τα αναδρομικά: Τι ισχύει με επιδόματα και επιταγές ακρίβειας

Τι εξετάζεται για τις πληρωμές

Στο υπουργείο Εργασίας έχουν γίνει συζητήσεις για το ενδεχόμενο πληρωμών αναδρομικών, αφού δημοσιευτεί η απόφαση του ΑΕΔ και εφόσον με αυτήν δικαιωθούν -εκ νέου- οι συνταξιούχοι, όπως είναι αναμενόμενο.

Τα βήματα που θα γίνουν για τις πληρωμές είναι τα εξής:

• Να εξακριβωθεί πόσοι συνταξιούχοι έχουν εκκρεμείς δίκες με αγωγές ως τον Ιούλιο του 2020.
• Να υπολογιστεί το ποσό -κατ’ εκτίμηση- των αναδρομικών που δικαιούνται.
• Να βρεθεί η νομοθετική λύση για τον τερματισμό των δικών και την επιστροφή των αναδρομικών στους συνταξιούχους.

Από εκεί και πέρα, εναπόκειται στην κυβέρνηση να αποφασίσει για κάποιας μορφής εφάπαξ ενίσχυση (600-800 ευρώ) στους συνταξιούχους που δεν έχουν καταθέσει προσφυγές για τα αναδρομικά.

Σύμφωνα με τους πίνακες του ενθέτου «Ασφάλιση και Συντάξεις», τα αναδρομικά από επικουρικές και Δώρα επικουρικής σύνταξης ανάλογα με το Ταμείο στο οποίο ανήκουν οι συνταξιούχοι διαμορφώνονται ενδεικτικά ως εξής:

• Για συνταξιούχους ΙΚΑ αναδρομικά από 410 ευρώ ως 2.372 ευρώ.
• Για συνταξιούχους από Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών αναδρομικά από 1.111 ευρώ ως 4.004 ευρώ.
• Για συνταξιούχους Δημοσίου, αναδρομικά από 727 ευρώ ως 2.820 ευρώ.
• Για συνταξιούχους λοιπών επικουρικών ταμείων (δικηγόρων, εμποροϋπαλλήλων, αρτοποιών κ.ά.) αναδρομικά από 668 ευρώ ως 2.399 ευρώ.
• Για συνταξιούχους ΝΑΤ αναδρομικά μόνον για τη μείωση επικουρικής από τον Νόμο 4093 και τα Δώρα επικουρικής από 503 ευρώ ως 1.985 ευρώ.

Ποιες περικοπές δεν ακυρώνονται

Συνολικά 1,2 εκατ. συνταξιούχοι βρίσκονται σε αναμονή για πληρωμές αναδρομικών και η απόφαση του ΑΕΔ θα αποτελέσει καταλύτη των εξελίξεων για τις αποφάσεις που θα πρέπει να πάρει η κυβέρνηση, δεδομένου ότι οι εν λόγω περικοπές έχουν ήδη κριθεί αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Η προσφυγή στο ΑΕΔ έγινε από τον Αρειο Πάγο με αφορμή τη διχογνωμία που υπήρξε μεταξύ Α.Π. και ΣτΕ για το αν είναι συνταγματική ή όχι η περικοπή των Δώρων για τους συνταξιούχους της Τραπέζης της Ελλάδος.

Μέχρι να εκδοθεί η απόφαση, πάγωσε (όπως συμβαίνει όταν εκκρεμούν οι αποφάσεις ανώτατων δικαστηρίων) η εκδίκαση των ομαδικών αγωγών που εκκρεμούν στα Πρωτοδικεία και η διαδικασία θα ξεκινήσει εκ νέου μόλις ανακοινωθεί η απόφαση του ΑΕΔ. Το ΑΕΔ δεν μπορεί να ανατρέψει τις προηγούμενες αποφάσεις που είχαν εκδοθεί από το ΣτΕ και δικαιώνουν όσους διεκδικούν επιστροφές 11 μηνών από μειώσεις επικουρικών συντάξεων που κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Σε κάθε περίπτωση, μετά την απόφαση του ΑΕΔ αναμένεται κύμα δικαστικών αποφάσεων για τα αναδρομικά 11μήνου των επικουρικών συντάξεων.

Η εκτίμηση για το περιεχόμενο της απόφασης είναι πως το ΑΕΔ θα αναγνωρίζει την ισχύ των αποφάσεων του ΣτΕ και δεν θα μπει στην ουσία της διαφωνίας που υπάρχει από τον Α.Π. Στην πράξη, όπως εξηγούν νομικοί κύκλοι στο ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», οι συνταξιούχοι που έχουν εκκρεμείς δίκες θα δικαιούνται αναδρομικά από μειώσεις επικουρικών συντάξεων και από Δώρα κύριων και επικουρικών συντάξεων.

Τι θα γίνει αν το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) δεν δικαιώσει τους συνταξιούχους;

Αν το ΑΕΔ κάνει αποδεκτή τη θέση του Αρείου Πάγου, ότι δηλαδή καλώς καταργήθηκαν τα Δώρα από τις επικουρικές συντάξεις του Ταμείου Προσωπικού -και νυν Οργανισμού Ασφάλισης- της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), παρότι το ΣτΕ έκρινε αντίθετα, τότε θα πρέπει να πάρει θέση συνολικά για το αν η περικοπή όλων των Δώρων (κύριων και επικουρικών συντάξεων) είναι συνταγματική για το σύνολο των συνταξιούχων. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα υπάρχει καμία αξίωση για αναδρομικά από τα Δώρα για τους συνταξιούχους και θα μείνουν ενεργές μόνον οι αξιώσεις για τις περικοπές των επικουρικών συντάξεων.

ΤΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ 11 ΜΗΝΩΝ ΓΙΑ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ-ΔΩΡΑ ΑΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ 13 ΜΑΪΟΥ ΤΟΥ 2016

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΙΚΑ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΤΑΜΕΙΩΝ ΔΕΚΟ-ΤΡΑΠΕΖΩΝ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥ (ΤΕΑΔΥ)

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ (*)

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΝΑΤ