Τα ενοίκια και οι τιμές πώλησης αυξάνονται – Οι νέοι δεν μπορούν να φύγουν από τα πατρικά τους
Στα ύψη οι τιμές στα ενοίκια
Η αύξηση των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων αποτελεί σημαντική ανησυχία για πολλούς Ευρωπαίους.
Σύμφωνα με την Eurostat, από το 2010 έως το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 49% και τα ενοίκια κατά 24% στην ΕΕ. Το δεύτερο τρίμηνο του 2024 παρατηρήθηκε αύξηση των τιμών των κατοικιών κατά 1,9% και των ενοικίων κατά 0,7% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του ίδιου έτους. Σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2023, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 2,9%, ενώ τα ενοίκια παρουσίασαν αύξηση 3,0%.
Ραγδαία αύξηση των τιμών πώλησης και ενοικίασης στην Ε.Ε
Οι τιμές πώλησης και τα ενοίκια κατοικιών στην ΕΕ ακολούθησαν παρόμοια πορεία από το 2010 έως το δεύτερο τρίμηνο του 2011, αλλά έκτοτε η εξέλιξή τους διαφέρει. Ενώ τα ενοίκια αυξάνονται σταθερά, οι τιμές των κατοικιών παρουσιάζουν μεγαλύτερη μεταβλητότητα, με πτώσεις που ακολουθούνται από ραγδαίες αυξήσεις. Από το 2010 έως το δεύτερο τρίμηνο του 2024, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 52%, ενώ τα ενοίκια σημείωσαν άνοδο 25%.
Η μέση αύξηση των τιμών πώλησης των κατοικιών στην Ε.Ε. από το 2015 έως το 2023 ανέρχεται στο +48%. Οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν σε αυτήν την άνοδο είναι η αύξηση του κόστους κατασκευής και των επιτοκίων στεγαστικών δανείων, η μείωση των κατασκευών που περιόρισε την προσφορά και η αυξημένη ζήτηση για ακίνητα ως επενδυτική επιλογή για τη δημιουργία πρόσθετου εισοδήματος.
Η ενοικίαση στην ΕΕ έχει καταστεί πιο δαπανηρή. Από το 2010 έως το 2022, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 18%, κυρίως λόγω της αύξησης των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων, που απομάκρυνε από την αγορά σπίτια και διαμερίσματα.
Ραγδαία αύξηση των ενοικίων στην Ελλάδα – Ένας μισθός το κόστος στέγασης
Στη χώρα μας, η συνολική αύξηση των ενοικίων από το 2018 έως το 2023 κυμάνθηκε μεταξύ 43,2% και 52,1% για κατοικίες κατάλληλες για οικογένειες. Για τη φετινή χρονιά, προβλέπονται νέες αυξήσεις, με μέσο όρο στο 9,1%. Το κόστος στέγασης μιας οικογενειακής κατοικίας φτάνει πλέον το επίπεδο ενός αξιοπρεπούς μισθού.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται κυρίως σε μικρότερα ακίνητα κατάλληλα για φοιτητές. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία, οι ζητούμενες τιμές μίσθωσης για φοιτητικές κατοικίες ή κατοικίες κατάλληλες για νέους αυξήθηκαν κατά 62% στην Αθήνα και 55% στην Πάτρα, η οποία εμφανίζει τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση την περίοδο 2017-2023. Επιπλέον, φέτος σημειώθηκε μεσοσταθμική αύξηση της τάξης του 8%-12%. Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτιναχθεί σε επίπεδα που αγγίζουν το 60%-70% για κατοικίες κατάλληλες για νέους ή φοιτητές.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η χώρα μας κατέχει την πρώτη θέση στο κόστος στέγασης ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης, επηρεάζοντας τόσο τους κατοίκους των αστικών κέντρων όσο και εκείνους των αγροτικών περιοχών. Επιπλέον, το 46,7% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά που δυσκολεύονται να πληρώσουν στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας. Αυτές οι καθυστερήσεις υποδηλώνουν ότι το κόστος στέγασης μπορεί να είναι εξαιρετικά υψηλό. Πάνω από το ένα τέταρτο των Ελλήνων (26,1%) ανέφεραν δυσκολία στην ενοικίαση κατοικίας, αριθμός διπλάσιος σε σύγκριση με το 13% της ΕΕ. Επιπλέον, σχεδόν το 44,6% των Ελλήνων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αντιμετώπισαν αυτό το πρόβλημα.
Ραγδαία αύξηση των τιμών πώλησης – Στο +88% η Αττική
Από το 2015 έως το 2023, οι τιμές πώλησης των κατοικιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν κατά 48%, σύμφωνα με τη Eurostat. Στην Ελλάδα, από το 2017 μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2024, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 88% στην Αττική και κατά 69,2% σε πανελλαδικό επίπεδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το δεύτερο τρίμηνο, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 9,2% σε ετήσια βάση πανελλαδικά, ενώ το πρώτο τρίμηνο είχαν αυξηθεί κατά 10,6% και το 2023 κατά 13,8%. Είναι προφανές ότι ο ρυθμός αύξησης έχει αρχίσει να επιβραδύνεται, αλλά παραμένει σαφώς υψηλότερος όχι μόνο από τον πληθωρισμό αλλά και από τον ρυθμό αύξησης των εισοδημάτων των νοικοκυριών.
Ενοίκια: Οι νέοι δεν μπορούν να φύγουν από τα πατρικά τους
Η ανηφόρα στις τιμές των ενοικίων συνεχίζεται αδιάκοπα, με την Τράπεζα της Ελλάδος να εκτιμά ότι ακόμα δεν έχουν φτάσει στο ανώτατο επίπεδο. Οι μελέτες για την αγορά ενοικίασης κατοικιών στην Ελλάδα δείχνουν ότι η μείωση της προσφοράς, κυρίως σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, έχει εκτινάξει τις τιμές, αφήνοντας τους ενοικιαστές να αναζητούν στέγη σαν να είναι «κυνήγι θησαυρού».
Συχνά, οι ενοικιαστές αναγκάζονται να κάνουν συμβιβασμούς στις απαιτήσεις τους, σχετικά με την παλαιότητα του ακινήτου, το είδος θέρμανσης ή την ύπαρξη πάρκινγκ. Παράλληλα, όσοι είναι ήδη ενοικιαστές αποδέχονται τις αυξήσεις που ζητούν οι ιδιοκτήτες στη λήξη του συμβολαίου τους, καθώς γνωρίζουν ότι είναι δύσκολο να βρουν άλλη κατοικία προς ενοικίαση.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τους οικονομικούς αναλυτές και τους μεσίτες, το πρόβλημα του κόστους στέγασης προκύπτει από την εκτεταμένη εκμετάλλευση των κατοικιών για βραχυχρόνια μίσθωση, τον μεγάλο αριθμό κλειστών ακινήτων και την περιορισμένη προσφορά νέων κατασκευών, παρά την ανάκαμψη στην οικοδομική δραστηριότητα. «Η στροφή πολλών ιδιοκτητών στη βραχυχρόνια μίσθωση και το αυξημένο κόστος ανακαινίσεων, που δεν μπορούν να αντέξουν πολλοί, κράτησαν κλειστά τα ακίνητα, μειώνοντας το διαθέσιμο απόθεμα και πυροδοτώντας τις τιμές», αναφέρει ο μεσίτης Απόστολος Ιγνατιάδης.
Πολλοί ιδιοκτήτες, έχοντας αντιμετωπίσει στο παρελθόν ασυνεπείς ενοικιαστές, επιλέγουν είτε να κρατήσουν τα ακίνητά τους κλειστά είτε να τα ενοικιάζουν μόνο σε γνωστούς, αυξάνοντας έτσι τις τιμές στα ελάχιστα διαθέσιμα ακίνητα. Έρευνα του Eteron.org το 2022 εκτίμησε ότι ένα στα τέσσερα διαμερίσματα στα μεγάλα αστικά κέντρα παραμένει κενό, με τον συνολικό αριθμό των κλειστών κατοικιών να φτάνει το ένα εκατομμύριο, εκ των οποίων τα μισά βρίσκονται στην Αττική.
Η έρευνα έδειξε ότι το 35,4% των ενοικιαστών θεωρεί το υψηλό ενοίκιο ως πρωταρχικό πρόβλημα και το 29,2% δυσκολεύεται στην εύρεση ακινήτου προς ενοικίαση. Παράλληλα, σχεδόν οι μισοί (42,3%) έχουν αντιμετωπίσει αυξήσεις.
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), Στράτος Παραδιάς, υποστηρίζει ότι τα ενοίκια θα μειωθούν μόνο αν τα κλειστά ακίνητα βγουν στην αγορά, και προτείνει η πολιτεία να δώσει κίνητρα στους ιδιοκτήτες ώστε να τα ανακαινίσουν ή να τα μετατρέψουν από βραχυχρόνια σε μακροχρόνια μίσθωση. Αν δεν αυξηθεί η προσφορά, η ανισορροπία θα διατηρεί τις τιμές υψηλές.
Διαβάστε επίσης: Έρευνα: Πού θα βρούμε στην Αττική τα πιο φθηνά ενοίκια και που ακίνητα για επένδυση η αγορά
Οι υψηλές τιμές των ενοικίων αποτελούν βασικό λόγο που οι νέοι στην Ελλάδα παραμένουν στο πατρικό τους. Σύμφωνα με τη Eurostat, επτά στους δέκα Έλληνες μένουν στο σπίτι των γονιών τους, με μέση ηλικία τα 30,7 έτη, καθώς το κόστος ενοικίασης ξεπερνά το 70% των μηνιαίων αποδοχών, ακόμα και για μικρά διαμερίσματα έως 50 τ.μ., όπου οι τιμές ξεκινούν από 400-450 ευρώ.
Σύμφωνα με την πλατφόρμα Spitogatos, το γ’ τρίμηνο του 2024 οι τιμές των ενοικίων αυξήθηκαν κατά 7,1% στο κέντρο της Αθήνας, 7,9% στη Δυτική Αττική, 9,7% στον Πειραιά, 10,5% στον Δήμο Θεσσαλονίκης και 20% σε άλλες περιοχές του Νομού Θεσσαλονίκης, σε σύγκριση με το 2023. Αντίστοιχα, η RE/MAX Ελλάς καταγράφει αύξηση 5,6% στην επικράτεια το 2024 συγκριτικά με το 2023, δείχνοντας τη συνεχιζόμενη ανοδική τάση της αγοράς ακινήτων τα τελευταία χρόνια.