Πέθανε ο ψυχολόγος πίσω από το «Πείραμα του Στάνφορντ»: Οι ανήθικες δοκιμασίες του Ζιμπάρντο αναδείκνυαν το… τέρας μέσα μας!
Στα 91 του άφησε την τελευταία του πνοή - Αποτελούσε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του περασμένου αιώνα
Ο Φίλιπ Ζιμπάρντο, ο ψυχολόγος πίσω από το αμφιλεγόμενο «Πείραμα Φυλακής του Στάνφορντ», που είχε ως στόχο να εξετάσει τις ψυχολογικές επιπτώσεις της φυλάκισης σε δύο κατηγορίες ανθρώπων, πέθανε στα 91 του.
Το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ ανακοίνωσε την Παρασκευή (18/10) ότι ο Ζιμπάρντο άφησε την τελευταία του πνοή στις 14 Οκτωβρίου στο σπίτι του στο Σαν Φρανσίσκο. Παράλληλα, πέθανε και η Αλέκα Τουμαζάτου – Η θλιβερή ανακοίνωση του Σπύρου Μπιμπίλα
Το διαβόητο «Πείραμα του Στάνφορντ»
Στο πλαίσιο της μελέτης του 1971 για τις φυλακές, ο Ζιμπάρντο και μια ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών στρατολόγησαν άνδρες κολεγιακής ηλικίας για να περάσουν δύο εβδομάδες σε μια εικονική φυλακή στο υπόγειο ενός κτιρίου στην πανεπιστημιούπολη του Στάνφορντ.
Η μελέτη διακόπηκε μετά από έξι ημέρες, καθώς οι φοιτητές που έπαιζαν τον ρόλο των φυλάκων έγιναν ψυχολογικά βίαιοι, ενώ εκείνοι που υποδύονταν τους κρατουμένους ανέπτυξαν άγχος, συναισθηματική κατάθλιψη και οργή, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Στάνφορντ.
Ο Ζιμπάρντο δέχθηκε κριτική επειδή ανέλαβε τον ρόλο του επόπτη, συμμετέχοντας ενεργά στη μελέτη αντί να παραμείνει ουδέτερος παρατηρητής. «Το αποτέλεσμα της μελέτης μας ήταν σοκαριστικό και απρόβλεπτο», σημείωσε αργότερα ο Ζιμπάρντο μαζί με έναν από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.
Το πείραμα χρησιμοποιείται τώρα στα μαθήματα ψυχολογίας ως παράδειγμα για τη μελέτη της ψυχολογίας του κακού και της δεοντολογίας της ψυχολογικής έρευνας με ανθρώπινα υποκείμενα, ανέφερε το Στάνφορντ.
Το Αμπού Γκράιμπ ως «το Πείραμα του Στάντφορντ στην πράξη»
Τον Μάρτιο του 2004, όταν αποκαλύφθηκαν τα βασανιστήρια στη φυλακή Αμπού Γκράιμπ στο Ιράκ, ο Ζιμπάρντο εντυπωσιάστηκε από την ομοιότητα με το δικό του πείραμα.
Απογοητεύτηκε που η ευθύνη για τα βασανιστήρια και τις κακοποιήσεις αποδόθηκε σε λίγα άτομα και όχι στο ίδιο το σύστημα. Ο Ζιμπάρντο σχολίασε: «Υποστηρίζω ότι όλοι έχουμε την ικανότητα για αγάπη και κακό. Μπορούμε να είμαστε η Μητέρα Τερέζα, ο Χίτλερ ή ο Σαντάμ Χουσεΐν. Είναι οι περιστάσεις που αναδεικνύουν αυτά τα χαρακτηριστικά.»
Ο Ζιμπάρντο στη συνέχεια συνεργάστηκε με την ομάδα υπεράσπισης των δικηγόρων που εκπροσωπούσαν τον επιλοχία Ιβάν «Τσιπ» Φρέντερικ, έναν από τους φρουρούς των φυλακών του Αμπού Γκράιμπ. Είχε πλήρη πρόσβαση σε όλες τις εκθέσεις έρευνας και κατέθεσε ως ειδικός μάρτυρας στο στρατοδικείο του Φρέντερικ. Η δίκη κατέληξε σε ποινή φυλάκισης οκτώ ετών.
Ο Ζιμπάρντο χρησιμοποίησε την εμπειρία του στην υπόθεση Φρέντερικ για να γράψει το βιβλίο “The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil,” στο οποίο συγκρίνει το πείραμα του Στάνφορντ με τα συστημικά βασανιστήρια στο Αμπού Γκράιμπ.