Τι σημαίνει η κλιματική αλλαγή για το μέλλον του καφέ

Μέχρι το έτος 2050, το παγκόσμιο γεωργικό τοπίο θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που φαίνεται τώρα. Με την ευκαιρία δες εδώ πως θα είναι ο Πειραιάς και η Θεσσαλονίκη στο μέλλον λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Περίπου 10 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα πρέπει να τραφούν, από τα σχεδόν 8 δισεκατομμύρια που υπάρχουν σήμερα στη Γη, και η κλιματική αλλαγή θα φέρει αλλαγές στην προέλευση του φαγητού. Ήδη, οι υψηλές θερμοκρασίες επιτρέπουν στα τροπικά τρόφιμα να ευδοκιμήσουν σε αναπτυσσόμενες περιοχές πιο βόρεια, όπου δεν το είχαν ξανακάνει – τα εσπεριδοειδή, για παράδειγμα, καλλιεργούνται στη Γεωργία και το αβοκάντο στο νησί της Σικελίας της Ιταλίας.

«Πάρτε τον υπολογιστή σας και πληκτρολογήστε την αλλαγή του κλίματος ακολουθούμενη από το αγαπημένο σας φαγητό και θα έχετε, τις μισές φορές, μια ιστορία κλιματικής αλλαγής που επηρεάζει το αγαπημένο σας φαγητό», λέει ο Michael Hoffman, συγγραφέας του βιβλίου Our Changing Menu που δημοσιεύτηκε πρόσφατα.

Οι καλύτερες περιοχές για την καλλιέργεια καφέ αναμένεται να απομακρυνθούν από τις τροπικές περιοχές

Ένα νέο μοντέλο προβλέπει συνολική μείωση έως το 2050 στη συνολική έκταση γης που θα είναι κατάλληλη για την καλλιέργεια καφέ. Ορισμένες χώρες, κυρίως εκτός των τροπικών περιοχών, θα μπορούσαν να δουν αύξηση της καταλληλότητας και νέες ευκαιρίες για κέρδος από το φυτό.

Τέσσερις από τους πέντε κορυφαίους παραγωγούς καφέ στον κόσμο (Βραζιλία, Βιετνάμ, Κολομβία και Ινδονησία) προβλέπεται ότι θα έχουν μείωση, στις καλύτερες περιοχές για την καλλιέργεια καφέ, σε μέγεθος και καταλληλότητα. Η Αιθιοπία, η πατρίδα του φυτού, κατατάσσεται στην πέμπτη θέση στην παραγωγή και η καταλληλότητά του για την καλλιέργεια καφέ αναμένεται να παραμείνει κυρίως η ίδια. Ορισμένες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αργεντινή, η Ουρουγουάη και η Κίνα είναι πιθανό να δουν αύξηση της καταλληλότητας για την καλλιέργεια καφέ.

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS One μοντελοποιεί πώς οι συνθήκες καλλιέργειας για τρία δημοφιλή τρόφιμα – καφέ, κάσιους και αβοκάντο – θα αλλάξουν τα επόμενα 30 χρόνια και βρήκε ένα περίπλοκο τοπίο νικητών και ηττημένων.

Από τις τρεις καλλιέργειες, ο καφές θα πληγεί περισσότερο από την υπερθέρμανση: Το μοντέλο μελέτης προβλέπει συνολική μείωση έως το 2050 στον αριθμό των περιοχών όπου θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Για τα κάσιους και τα αβοκάντο, τα αποτελέσματα ήταν πιο περίπλοκα. Ορισμένες αναπτυσσόμενες περιοχές θα αντιμετωπίσουν μειώσεις σε αυτές τις καλλιέργειες, ενώ άλλες, όπως οι νότιες Ηνωμένες Πολιτείες, πιθανότατα θα βρουν περισσότερη γη πιο κατάλληλη για τροπικές καλλιέργειες τροφίμων όπως τα κάσιους και τα αβοκάντο.

Αυτή η έρευνα επεκτείνεται σε προηγούμενες μελέτες που έχουν ήδη τεκμηριώσει την επιζήμια επίδραση που θα έχει η κλιματική αλλαγή στους κόκκους καφέ. Προσφέρει περισσότερες ενδείξεις πτώσης εξετάζοντας ένα ευρύτερο φάσμα παραγόντων, όπως το πώς το PH και η υφή του εδάφους θα μπορούσαν να αλλάξουν με περισσότερες βροχοπτώσεις. Είναι επίσης η πρώτη παγκόσμια ματιά στο πώς η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει τις περιοχές που καλλιεργούνται με κάσιους και αβοκάντο.

«Σίγουρα είναι δυνατό να προσαρμοστούμε σε πολλά μέρη» για να αντισταθμίσουμε τις μεταβαλλόμενες συνθήκες, λέει ο συγγραφέας της μελέτης Roman Grüter, περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης στην Ελβετία. Επιστήμονες και αγρότες πειραματίζονται ήδη με τη διασταύρωση ορισμένων καλλιεργειών για να δημιουργήσουν πιο ανθεκτικά χαρακτηριστικά που μπορούν να επιβιώσουν καλύτερα στην κλιματική αλλαγή. Σε ορισμένες περιοχές, όπως στην πολιτεία της Τζόρτζια και της Σικελίας, φυτεύονται εντελώς νέα είδη καλλιεργειών. Αλλά η μελέτη προειδοποιεί ότι αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό.

«Κάποια στιγμή μπορεί να μην είναι δυνατό να αναπτυχθεί πια μια καλλιέργεια» στην παραδοσιακή της περιοχή, λέει ο Grüter.

Μοντελοποίηση του μέλλοντος

Μελέτες που μοντελοποιούν τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία έχουν συχνά εξετάσει προσοδοφόρες καλλιέργειες όπως η σόγια, το καλαμπόκι και το σιτάρι. Ωστόσο, ο Grüter λέει ότι τα είδη των τροφίμων που καλλιεργούνται σε μικρής κλίμακας αγροκτήματα έχουν μελετηθεί λιγότερο, αν και θα είναι ένα κρίσιμο κομμάτι του παζλ κατά την προετοιμασία του παγκόσμιου εφοδιασμού τροφίμων για την κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας, οι μικρές φάρμες παράγουν το ένα τρίτο της παγκόσμιας τροφής. Και οι τρεις καλλιέργειες που αναλύθηκαν στη μελέτη είναι επίσης σημαντικό να κατανοηθούν, επειδή σε αντίθεση με το καλαμπόκι ή το σιτάρι, φυτεύονται χρόνια πριν από τη συγκομιδή – πράγμα που σημαίνει ότι οι αποφάσεις σχετικά με το είδος των καλλιεργειών που θα αναπτυχθούν βασίζονται σε υποθέσεις σχετικά με τις μελλοντικές συνθήκες ανάπτυξης, όπως οι θερμοκρασίες και μοτίβα βροχοπτώσεων.

Η θερμοκρασία του κόσμου έχει αυξηθεί ήδη κατά 1,1 βαθμούς Κελσίου (2 βαθμούς Φαρενάιτ), προκαλώντας περισσότερο θερμικό στρες στα φυτά και αύξηση της σοβαρότητας των φυσικών καταστροφών. Μέχρι το 2100, ο κόσμος θα μπορούσε να θερμανθεί κατά 3°C (5,5°F). Εξετάζοντας 14 διαφορετικά μοντέλα, οι ερευνητές προέβλεψαν πώς θα άλλαζαν οι παγκόσμιες συνθήκες κάτω από τρία διαφορετικά κλιματικά σενάρια: μια δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που περιορίζει τη θέρμανση στους 1,6°C (2,9°F), μια μέτρια μείωση που περιορίζει την θέρμανση στους 2,4°C (4,3°F) και το χειρότερο σενάριο όπου η αύξηση θερμοκρασίας υπερβαίνει τους 4°C (πάνω από 7°F).

Προσαρμογή των τροφίμων για το μέλλον

Τι μπορεί να σημαίνουν τα ποικίλα αποτελέσματα της μελέτης για τον παγκόσμιο εφοδιασμό μας σε τρόφιμα το 2050;

Το πώς η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει τη μελλοντική επισιτιστική ασφάλεια χρειάζεται περισσότερη έρευνα, λέει ο Χόφμαν. Για παράδειγμα, λέει, η κλιματική αλλαγή αυξάνει την ποσότητα και το είδος των παρασίτων που επιτίθενται στις καλλιέργειες. Η φυσική υπόθεση μπορεί να είναι ότι αυτές οι καλλιέργειες θα μειωθούν, αλλά τι γίνεται αν αυξηθεί και ο αριθμός των αρπακτικών των παρασίτων; Καθώς ορισμένες αναπτυσσόμενες περιοχές επεκτείνονται ενώ άλλες συρρικνώνονται, είναι δύσκολο να προβλέψουμε τις τύχες συγκεκριμένων ειδών διατροφής.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο, λέει ο Χόφμαν, ο οποίος ήταν πρώην εκτελεστικός διευθυντής στο Cornell Institute for Climate Smart Solutions, είναι ότι η πτώση μιας συγκεκριμένης καλλιέργειας μπορεί να έχει καταστροφικό αντίκτυπο σε τοπικό επίπεδο – «σαν ένα γιγάντιο εργοστάσιο που μετακινείται έξω από την πόλη».

Για να βοηθηθούν οι κοινότητες να αντιμετωπίσουν αυτήν την αλλαγή, η μελέτη λέει ότι οι καλλιεργητές τροφίμων θα πρέπει να προσαρμοστούν με διάφορους τρόπους, από τη χρήση καλλιεργειών για να διατηρήσουν το έδαφος υγιές έως την αναπαραγωγή πιο ανθεκτικών στο κλίμα ποικιλιών, όπως ο καφές που μπορεί να ανεχθεί υψηλότερες θερμοκρασίες.

Αλλά ως λύση, η αναπαραγωγή έχει περιορισμούς: Μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να τελειοποιηθεί και οι κτηνοτρόφοι μπορεί να μην είναι σε θέση να συμβαδίσουν με τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής, λέει ο Charles Brummer, διευθυντής του κέντρου αναπαραγωγής φυτών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Davis. Ακόμη και τα πιο ανθεκτικά στη θερμότητα φυτά μπορεί να μην είναι σε θέση να παράγουν με επιτυχία εάν τα κύματα καύσωνα γίνουν πιο έντονα και πιο συχνά.

Προβλέποντας δεκαετίες εκ των προτέρων πώς θα αλλάξει η γεωργία, οι επιστήμονες μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να ξέρουν τι να περιμένουν και μπορούν να συμβουλεύσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για το πώς να ενθαρρύνουν τους αγρότες να χρησιμοποιούν πιο αποτελεσματικές μεθόδους καλλιέργειας, όπως καλλιέργειες για την πρόληψη της διάβρωσης ή τη φύτευση νέων καλλιεργειών όταν χρειάζεται.

Πηγή: nationalgeographic.com