Τέμπη: Η πορεία της φωτιάς με βάση φωτογραφίες και πλάνα που είχε στην διάθεσή της η Επιτροπή – Τι αναφέρει το πόρισμα για την πυρόσφαιρα
Τι αναφέρει το πόρισμα για το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη;
Η πυρόσφαιρα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα που έχουν συζητηθεί σχετικά με την τραγωδία στα Τέμπη, όπου 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, προκαλώντας παράλληλα πολιτικές εξελίξεις.
Στο πόρισμα των 178 σελίδων του ΕΟΔΑΣΑΑΜ καταγράφεται λεπτομερώς, βάσει διαθέσιμων στοιχείων, το χρονικό της φωτιάς. Το newsit.gr παρουσιάζει μεταφρασμένο ένα σημαντικό απόσπασμα του πορίσματος.
Διαβάστε επίσης
Η έκθεση για τα Τέμπη, συνολικού μήκους 180 σελίδων, παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, Χρήστο Παπαδημητρίου, τον προϊστάμενο της Μονάδας Διερευνήσεων Κώστα Καπετανίδη, καθώς και από μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης και στελέχη της ERA, όπως ο Bart Accou και ο Fabrizio Carpinelli.
Σχετικά με την έκρηξη, οι ερευνητές δήλωσαν ότι εξέτασαν όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, συνέκριναν τα στοιχεία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι «εξαιρετικά απίθανο» να προκλήθηκε η πυρόσφαιρα από τα έλαια σιλικόνης. Παράλληλα, έχει ζητηθεί περαιτέρω διερεύνηση από εξειδικευμένα πανεπιστήμια.
Τέμπη: Τι αναφέρει το πόρισμα
Τα πλάνα από τρεις κάμερες που κατέγραψαν το ατύχημα φαίνεται να αποτελούν τα μοναδικά διαθέσιμα στοιχεία για την κατανόηση της πυρκαγιάς που ξέσπασε σχεδόν αμέσως μετά τη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών IC-62 και 63503. Η προσεκτική ανάλυση αυτών των βίντεο αποκαλύπτει ότι το περιστατικό, που αρχικά θεωρήθηκε ως ενιαίο γεγονός, μπορεί να διαχωριστεί σε τρία διακριτά στάδια, καθένα από τα οποία απαιτεί ξεχωριστή διερεύνηση: ανάφλεξη και δημιουργία πυρόσφαιρας, τροφοδότηση της πυρόσφαιρας, και διαδοχικές εστίες πυρκαγιάς.
Ένα πρώτο στάδιο που μπορεί να παρατηρηθεί, η ανάφλεξη και η δημιουργία πυρόσφαιρας, αρχίζει περίπου 0,6 δευτερόλεπτα μετά την αρχική επαφή μεταξύ των μηχανών των δύο αμαξοστοιχιών, όταν ένα πρώτο ηλεκτρικό τόξο καταγράφεται σε βίντεο. Δημιουργείται βραχυκύκλωμα με έντονο φλας λόγω του ηλεκτρικού τόξου. Kαι άλλες 2 αναλαμπές εμφανίζονται γρήγορα μετά, η καθεμία με διαφορά περίπου 0,1 δευτερολέπτου. Αυτές οι 3 φωτεινές αναλαμπές σταματούν μετά από συνολική διάρκεια περίπου 0,3 δευτερολέπτων, γεγονός που συνάδει με τον αναμενόμενο χρόνο ενεργοποίησης της αυτόματης προστασίας από υπερφόρτωση που καταγράφηκε (χειροκίνητα) στον σταθμό ελέγχου ισχύος που παρακολουθεί εξ αποστάσεως όλα τα δεδομένα στη Θεσσαλονίκη.
Ταυτόχρονα, οι ίδιες οι αλυσοειδείς γραμμές (και οι δύο γραμμές, μία για κάθε κατεύθυνση ταξιδιού) έχουν αποκοπεί λόγω της σύγκρουσης, αλλά η ισχύς είχε ήδη κοπεί μέσα σε 0,2-0,3 δευτερόλεπτα από το βραχυκύκλωμα. Περίπου 0,3 δευτερόλεπτα μετά το τέλος του τόξου, μια πύρινη σφαίρα αρχίζει να σχηματίζεται από το επίπεδο του εδάφους και πολύ γρήγορα επεκτείνεται προς τα πάνω σε μέγεθος περίπου 42 μέτρων σε διάμετρο, η οποία καίει για περίπου 2 δευτερόλεπτα.
Περίπου 2 δευτερόλεπτα μετά την αρχική ανάφλεξη, αρχίζει ένα δεύτερο στάδιο, όταν μπορεί να παρατηρηθεί ένα νέο νέφος πυρκαγιάς, κινούμενο προς βορρά, μακριά από την πύρινη σφαίρα του 1ου σταδίου. Αυτό το νέο νέφος φωτιάς τροφοδοτεί την αρχική πύρινη σφαίρα μέχρι να φτάσει σχεδόν στο διπλάσιο μέγεθος (80 μέτρα) περίπου 4 δευτερόλεπτα μετά την ανάφλεξη (Εικόνα 28, Εικόνα 29, Εικόνα 30).
Τέμπη: Σοκάρουν τα στοχεία
Περίπου 6,5 δευτερόλεπτα μετά την αρχική ανάφλεξη, η πύρινη σφαίρα εισέρχεται στη φάση της καύσης της, η οποία ολοκληρώνεται περίπου 12 δευτερόλεπτα μετά την έναρξή της. Όπως φαίνεται από τη βιντεοκάμερα του Αυτοκινητόδρομου Αιγαίου, που καταγράφει την ίδια κίνηση, η φωτιά δεν περιορίζεται στο σβήσιμο της πύρινης σφαίρας. Αντίθετα, συνεχίζει να εξαπλώνεται ως φωτιά πισίνας, η οποία τελικά προκαλεί ανάφλεξη σε αυτοκίνητο του εστιατορίου σε επόμενο στάδιο (Εικόνα 33, Εικόνα 34).
Δύο ξεχωριστές πυρκαγιές συνεχίζουν να καίνε στο έδαφος, αφού οι φλόγες των πρώτων δύο σταδίων έχουν ήδη σβήσει, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός τρίτου σταδίου. Η φωτιά μαίνεται έντονα κοντά στους κινητήρες της εμπορευματικής αμαξοστοιχίας για περίπου 30 δευτερόλεπτα. Στη συνέχεια, οι φλόγες εξασθενούν, συνεχίζοντας να καίνε σε μικρότερη ένταση, όπως φαίνεται από βίντεο επιβατών, αλλά όχι αρκετά για να καταγραφούν από απομακρυσμένες κάμερες που παρακολουθούν τη σκηνή. Βίντεο αποκαλύπτουν φλόγες έντονης έντασης για 20 δευτερόλεπτα, που στη συνέχεια μειώνονται και κρύβουν τη φωτιά από το οπτικό πεδίο, καθιστώντας αδύνατο να εκτιμηθεί με ακρίβεια η διάρκειά της.
Είναι πολύ πιθανό ότι η πυρκαγιά θερμαίνει το λάδι σιλικόνης μέσα στον μετασχηματιστή της πρώτης εμπορευματικής ατμομηχανής (120-022). Μικρές ποσότητες λαδιού είχαν ήδη διαρρεύσει στην περιοχή, ενώ επιπλέον ποσότητες φαίνεται να αποστραγγίζονται από ρωγμές στη θήκη του μετασχηματιστή. Αυτές οι διαρροές πυροδοτούν μια μικρότερη, δευτερογενή φωτιά, που εντοπίζεται σε βίντεο επιβατών 20-30 λεπτά μετά τη σύγκρουση. Η θέση και το μέγεθος αυτής της φωτιάς επιβεβαιώνονται από τα λευκά υπολείμματα (SiO2) που αφήνει η καύση του λαδιού σιλικόνης, όπως φαίνεται στην περιοχή μετά την κατάσβεση.
Η φωτιά φλέγεται με μεγάλη ένταση για τουλάχιστον 60 δευτερόλεπτα πριν προστεθούν άλλα εύφλεκτα υλικά, κάτι που αλλάζει το χρώμα της φλόγας και ισχυροποιεί τη φωτιά για τουλάχιστον 60 λεπτά μετά τη σύγκρουση. Στα πρώτα 30 λεπτά, η φωτιά έχει ήδη αποκτήσει τέτοια ένταση που η πρώτη προσπάθεια πυρόσβεσης, στις 00:02 (43 λεπτά μετά την έναρξή της), από ένα μόνο πυροσβεστικό όχημα που αντλούσε νερό από τις σιδηροδρομικές γραμμές, είχε ελάχιστο έως μηδαμινό αποτέλεσμα.
Οι διαθέσιμες φωτογραφίες από τα Τέμπη και βίντεο δεν επαρκούν για την πλήρη παρακολούθηση της εξέλιξης της πυρκαγιάς. Ωστόσο, φαίνεται να μειώνει την έντασή της μέχρι τις 02:09, ενώ στις 03:28 διαφαίνεται σχεδόν σβηστή, χωρίς ορατές φλόγες εξωτερικά. Παρ’ όλα αυτά, υπέρυθρα πλάνα drone από τις 05:30 καταγράφουν θερμές περιοχές μέσα στα υπολείμματα του εστιατορίου-βαγονιού, υποδεικνύοντας μια μικρή φωτιά που σιγοκαίει στο εσωτερικό της, απαρατήρητη από το εξωτερικό περιβάλλον (Εικόνα 32).
Έξι ώρες αργότερα, στις 11:33 το πρωί της 1ης Μαρτίου, καπνός φαίνεται να βγαίνει από τα ερείπια του βαγονιού του εστιατορίου όταν ένας γερανός προσπαθεί να σηκώσει ένα τμήμα σε αυτό ακριβώς το σημείο, υποδεικνύοντας ότι μια φωτιά σιγοκαίει μέσα στο βαγόνι του εστιατορίου για 12 ώρες.
Είναι πολύ πιθανό ότι αυτή η πυρκαγιά σε κάποιο σημείο θερμαίνει το λάδι σιλικόνης μέσα στον μετασχηματιστή της πρώτης εμπορευματικής ατμομηχανής 120-022 και μικρότερες ποσότητες λαδιού σιλικόνης έχουν ήδη χυθεί στην περιοχή και μια επιπλέον ποσότητα αποστραγγίζεται από τις ρωγμές της θήκης του μετασχηματιστή. Αυτό δημιουργεί μια μικρότερη δευτερογενή φωτιά του ελαίου σιλικόνης που μπορεί να παρατηρηθεί σε βίντεο επιβατών 20-30 λεπτά μετά τη σύγκρουση και η θέση και το μέγεθός του μπορεί να ανιχνευθεί από το λευκό υπόλειμμα (SiO2) που υποδηλώνει καύση λαδιού σιλικόνης όπως παρατηρείται στην περιοχή μετά τη φωτιά.
Η φωτιά στην καίει με πολύ ισχυρή φλόγα για τουλάχιστον 60 δευτερόλεπτα πριν προστεθούν άλλα εύφλεκτα υλικά (αλλαγή χρώματος φλόγας), γεγονός που έκανε τη φωτιά να συνεχίσει να καίει ισχυρότερη για τουλάχιστον 60 λεπτά μετά τη σύγκρουση. Αυτή η φωτιά έχει γίνει τόσο ισχυρή στα πρώτα 30 λεπτά που η πρώτη προσπάθεια πυρόσβεσης στις 00:02 (43 λεπτά μετά την έναρξη της πυρκαγιάς) από ένα μόνο πυροσβεστικό όχημα που αντλούσε νερό από τις σιδηροδρομικές γραμμές στη φωτιά κάτω, είχε ελάχιστη έως αμελητέα επίδραση.
Άσχετη με την προηγούμενη πυρκαγιά, μια τρίτη πυρκαγιά ξεκίνησε από μια άγνωστη μικρή πηγή ανάφλεξης στο μπροστινό μέρος του βαγονιού Β2. Αυτή η φωτιά, που ξεκίνησε από το επίπεδο του εδάφους και ανέβηκε προς τα πάνω για να αρχίσει να καίει το βαγόνι Β2 από τη μία άκρη στην άλλη, ήταν αρχικά πολύ μικρή και θεωρήθηκε ότι δεν απειλούνταν από τους επιβάτες που διέφευγαν. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που καταγράφηκε με ακρίβεια από φωτογραφίες και βίντεο, αυτή η πυρκαγιά έκαψε διαδοχικά το συνολικό μήκος του βαγονιού Β2, διαμερίσματα 3 έως 10, για μήκος περίπου 16 μέτρων, σε περίπου 40 λεπτά.
Στις 02:12 μια φωτογραφία (Εικόνα 34) του τόπου του ατυχήματος στα Τέμπη δείχνει τη μεγάλη φωτιά στο Restaurant Car να μειώνεται, με ακόμα φωτιά και πυκνό καπνό να βγαίνει από τα ερείπια του Restaurant Car και με άλλες δύο μικρές φλόγες να παραμένουν στο μπροστινό και πίσω μέρος του B2coach. Μια προσπάθεια πυρόσβεσης που καταγράφηκε στις 02:32 δείχνει αφρό να αντλείται προς το βαγόνι, χωρίς να είναι σαφές αν έπαιξε ρόλο στην πραγματική κατάσβεση της φωτιάς που είχε ήδη καταναλώσει όλο το μήκος του βαγονιού.
Το έργο της ερευνητικής ομάδας του EDAPO παρέχει περισσότερες λεπτομέρειες, καθώς και μια ανασύνθεση του χρονοδιαγράμματος των πυρκαγιών, συνοδευόμενη από φωτογραφίες με χρονική σήμανση (Εικόνα 35, επόμενη σελίδα). Το χρονοδιάγραμμα αυτό αποτυπώνει την εξέλιξη και την ύφεση της πυρκαγιάς, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη εικόνα της πορείας της (πηγή: EDAPO).
