Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας (21/11): Οι 6 πιο γνωστοί Έλληνες φιλόσοφοι!

Σήμερα, Πέμπτη 21 Νοεμβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας. Η Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας εορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Πέμπτη του Νοεμβρίου.

Με την καθιέρωση αυτής της Ημέρας, η UNESCO υπογραμμίζει τη διαχρονική αξία της Φιλοσοφίας για την ανάπτυξη της ανθρώπινης σκέψης, για κάθε άτομο, σε κάθε πολιτισμό. Η UNESCO είναι πάντα στενά συνδεδεμένη με τη φιλοσοφία, όχι τη θεωρητική ή κανονιστική φιλοσοφία, αλλά την κριτική διερεύνηση που δίνει νόημα στη ζωή και δράση σε διεθνές επίπεδο.

Δείτε επίσης: 20 Νοεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας καθιερώθηκε επίσημα από την UNESCO το 2002, όταν στη Γενική Συνέλευση της UNESCO τονίστηκε η σημασία της Φιλοσοφίας, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους, ως ένας δρόμος «για την ανάπτυξη της κριτικής και ανεξάρτητης σκέψης με γνώμονα την καλύτερη κατανόηση του κόσμου και την προώθηση της ανεκτικότητας και της ειρήνης».

Με την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Φιλοσοφίας, επιδιώκεται η θεσμοθέτηση της Φιλοσοφίας και η αναγνώρισή της όσον αφορά στην καλλιέργεια του ατόμου, προκειμένου να προωθηθεί περαιτέρω η διδασκαλία της σε παγκόσμια επίπεδο.

Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να επισημάνουμε τους 6 πιο γνωστούς φιλόσοφους της Αρχαίας Ελλάδας που υποστήριξαν μια ερμηνεία της πραγματικότητας που βασίζεται στη λογική και τα αποδεικτικά στοιχεία. Συνέβαλεαν στην πρόοδο των κοινωνιών και στην ανάδυση των επιστημών.

Οι 6 πιο γνωστοί Έλληνες φιλόσοφοι και η συμβολή τους

1. Έλληνες φιλόσοφοι: Θαλής ο Μιλήσιος (620 π.Χ. – 546 π.Χ.)

Ο Θαλής ο Μιλήσιος θεωρείται ο πρώτος φιλόσοφος της Δύσης επειδή έδωσε την πρώτη ορθολογική εξήγηση για διάφορα φαινόμενα του κόσμου. Γεννήθηκε γύρω στο 624 π.Χ., στην πόλη της Μιλήτου (στη Μικρά Ασία). Ανήκε στο νέο κύμα στοχαστών που προσπάθησαν να προσδιορίσουν τον τρόπο λειτουργίας του σύμπαντος.

Ο Θαλής πίστευε ότι ένα μόνο στοιχείο (στην προκειμένη περίπτωση το νερό) ήταν η βασική αρχή από την οποία προήλθε ολόκληρο το σύμπαν. Ήταν επίσης ο πρώτος που επιβεβαίωσε ότι η γη ήταν κυκλική και χώρισε το έτος σε 365 ημέρες.

Οι ορθολογικοί του προβληματισμοί για τον φυσικό κόσμο έτυχαν πολύ καλής υποδοχής από τους μεταγενέστερους Έλληνες φιλοσόφους, στους οποίους άσκησε μεγάλη επιρροή. Χάρη στις καινοτόμες συνεισφορές του στον φυσικό κόσμο, θεωρείται συχνά ο πατέρας της επιστήμης.

2. Έλληνες φιλόσοφοι: Ηράκλειτος της Εφέσου (περ. 540 π.Χ. – 480 π.Χ.)

Ο Ηράκλειτος της Εφέσου είναι ένας άλλος από τους πιο επιδραστικούς Έλληνες φιλοσόφους, που γεννήθηκε γύρω στο 540 π.Χ., στην Έφεσο (Ιωνία, Μικρά Ασία). Όπως ο Θαλής, έτσι και αυτός ο στοχαστής προβληματίστηκε για την προέλευση του σύμπαντος, επιβεβαιώνοντας ότι η φωτιά ήταν το κύριο στοιχείο από το οποίο προήλθε ολόκληρο το σύμπαν και η ζωή.

Έτσι, πίστευε ότι το σύμπαν ήταν μια μετάλλαξη της φωτιάς και επέμενε ότι η ύλη βρίσκεται πάντα σε συνεχή αλλαγή. Οι ιδέες του άσκησαν μεγάλη επιρροή στους μεταγενέστερους στοχαστές και σήμερα θεωρείται ο πατέρας της διαλεκτικής.

3. Έλληνες φιλόσοφοι: Πυθαγόρας (570 π.Χ. – 495 π.Χ.)

Ο Πυθαγόρας ήταν Έλληνας φιλόσοφος και μαθηματικός. Πιστεύεται ότι γεννήθηκε στο νησί της Σάμου, γύρω στο 570 π.Χ. Αυτός ο μεγάλος στοχαστής υποστήριξε ότι τα μαθηματικά προσφέρουν μια αρμονική και ορθολογική εξήγηση της λειτουργίας του σύμπαντος.

Υποστήριξε ότι ολόκληρο το σύμπαν διέπεται από τις αρχές των μαθηματικών και πίστευε ότι τα μαθηματικά είναι το θεμελιώδες μοντέλο για τη φιλοσοφία. Οι μελέτες του στη γεωμετρία οδήγησαν σε εκπληκτικές ανακαλύψεις που θα επηρέαζαν αργότερα τα μαθηματικά και την αρχιτεκτονική για χιλιάδες χρόνια.

Ήταν επίσης ένας από τους πρώτους Έλληνες φιλοσόφους που χρησιμοποίησε την επαγωγική λογική για να καταλήξει στα συμπεράσματά του. Αυτό ήταν μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι στοχαστές παρουσίαζαν τις θεωρίες τους.

4. Έλληνες φιλόσοφοι: Σωκράτης (469 π.Χ. – 399 π.Χ.)

Ο Σωκράτης ήταν ένας Έλληνας φιλόσοφος που ξεκίνησε μια νέα φιλοσοφική προοπτική. Δηλαδή, απομακρύνθηκε από τις εικασίες και τους προβληματισμούς για το σύμπαν. Αντ’ αυτού, ασχολήθηκε με την καθιέρωση ενός ηθικού συστήματος βασισμένου στη λογική.

Υπό αυτή την έννοια, ο μεγάλος αυτός στοχαστής υποστήριξε ότι η γνώση είναι το υπέρτατο αγαθό και ότι η επιδίωξη της γνώσης είναι απαραίτητη για να ζήσει κανείς μια καλή και ενάρετη ζωή. Η μέθοδός του διέφερε επίσης από εκείνη των προηγούμενων φιλοσόφων.

Αντί να κάνει μεμονωμένες σκέψεις πάνω στο εκάστοτε θέμα, έκανε διάλογο με τους ανθρώπους για τις πεποιθήσεις τους και προσπαθούσε να βρει τυχόν αντιφάσεις ή ελαττώματα σε αυτές. Χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο, ήλπιζε να εξετάσει καθημερινές έννοιες που οι άλλοι θεωρούσαν δεδομένες και να αποκομίσει πολύτιμες πληροφορίες.

Ωστόσο, αυτή η επαγωγική εξέταση δεν τύχαινε πάντοτε καλής υποδοχής και αποτέλεσε την αιτία του ίδιου του θανάτου του. Στην πραγματικότητα, κατηγορήθηκε ότι διέφθειρε τη νεολαία της Αθήνας με τη μέθοδό του.

Κατά τη διάρκεια της δίκης του, ο Σωκράτης δέχτηκε την κατηγορία της ενοχής αντί να αποδεχτεί την άγνοια. Έτσι, ήπιε το κώνειο και έβαλε τέλος στη ζωή του.

Ο Σωκράτης δεν άφησε γραπτά έργα. Οι σκέψεις και οι ιδέες του διατηρήθηκαν μέσα από τους διαλόγους του μαθητή του Πλάτωνα.

5. Έλληνες φιλόσοφοι: Πλάτωνας (427 π.Χ. – 347 π.Χ.)

Μαζί με τον Σωκράτη, ο Πλάτωνας ήταν μια σημαντική μορφή στη θεμελίωση της δυτικής σκέψης. Ήταν μαθητής του Σωκράτη και επηρεάστηκε εμφανώς από τη φιλοσοφική προσέγγιση του δασκάλου του.

Ενώ ο Σωκράτης επικεντρώθηκε σε μια φιλοσοφία βασισμένη στην ανθρώπινη λογική, ο Πλάτων συνδύασε τις δύο βασικές προσεγγίσεις της προσωκρατικής μεταφυσικής και της φυσικής θεολογίας με τη σωκρατική ηθική θεολογία. Η θεωρία των ιδεών του είναι μία από τις πλέον μελετημένες από τους σύγχρονους φιλοσόφους.

Ο κόσμος των ιδεών είναι αληθινός, άφθαρτος και αμετάβλητος. Εκεί κατοικούν οι καθολικές και αναγκαίες ιδέες, οι οποίες είναι η ουσία όλων όσων υπάρχουν.

Από την πλευρά του, ο κόσμος των αισθήσεων αποτελείται από όλα όσα μπορούμε να βιώσουμε μέσω των αισθήσεων. Χαρακτηρίζεται από πολλαπλότητα, καθαρή εμφάνιση και αλλάζει συνεχώς. Ως εκ τούτου, είναι συχνά ψευδής και παραπλανητικός.

Αυτή η ερμηνεία της πραγματικότητας φέρνει εμμέσως τη δυαδική αντίληψή του για τον άνθρωπο που αποτελείται από σώμα και ψυχή. Στην περίπτωση αυτή, η ψυχή είναι η ουσία του ανθρώπου, η οποία προέρχεται από τον κόσμο των ιδεών, ενώ το σώμα βρίσκεται στον κόσμο των αισθήσεων.

Ο Πλάτων είχε επίσης μια ενδιαφέρουσα θέση για την ηθική και την πολιτική. Ομοίως, οι ιδέες του είχαν μεγάλη επίδραση στην ανάπτυξη του χριστιανισμού.

6. Έλληνες φιλόσοφοι: Αριστοτέλης (384 π.Χ.-322 π.Χ.)

Αν και ο Αριστοτέλης ήταν μαθητής του Πλάτωνα, οι ιδέες του διέφεραν σημαντικά από εκείνες του δασκάλου του. Ως αποτέλεσμα αυτής της ασυμφωνίας, ίδρυσε τη δική του σχολή: το Λύκειο.

Όπως και ο δάσκαλός του, ο Αριστοτέλης ήθελε να ανακαλύψει πώς αποκτούμε τη γνώση. Ωστόσο, απέρριψε τη θεωρία των ιδεών του Πλάτωνα υπέρ μιας πιο εμπειρικής προσέγγισης. Με αυτή την έννοια, ο Αριστοτέλης πίστευε ότι αποκτούμε τη γνώση από τα στοιχεία που παρατηρούμε στον κόσμο γύρω μας.

Ανάμεσα στις μεγάλες συνεισφορές που έκανε στη δυτική σκέψη, μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής:

• Η δημιουργία της τυπικής λογικής.
• Η πρώτη ταξινόμηση των έμβιων όντων.
• Η σημασία της παρατήρησης για την απόκτηση επιστημονικής γνώσης.
• Οι πρώτες αποδείξεις του σφαιρικού σχήματος της γης.
• Η δημιουργία ενός δομημένου ηθικού συστήματος.

Οι συνεισφορές του παρέμειναν έγκυρες για αιώνες. Ορισμένες από αυτές ισχύουν ακόμη και σήμερα, σε τέτοιο βαθμό που θεωρείται ο πατέρας της βιολογίας και της λογικής.

Ο αριθμός των σημαντικότερων Ελλήνων φιλοσόφων δεν εξαντλείται με τη λίστα που παρουσιάσαμε σε αυτό το άρθρο. Στην πραγματικότητα, λείπουν πολλές σημαντικές προσωπικότητες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της δυτικής σκέψης, όπως ο Επίκουρος, ο Ζήνων και ο Διογένης, μεταξύ άλλων.