Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θανατικής Ποινής (10/10): Σε ποιες χώρες υφίσταται ακόμη – Πότε καταργήθηκε στην Ελλάδα

Η 10η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Θανατικής Ποινής, με πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Συνασπισμού για την κατάργησή της. Ο συνασπισμός αυτός περιλαμβάνει πάνω από 150 ΜΚΟ, δικηγορικούς συλλόγους, τοπικές αρχές και συνδικάτα.

Στην Ελλάδα, η θανατική ποινή εφαρμόστηκε μέχρι το 1972, με την εκτέλεση του τελευταίου θανατοποινίτη, Βασίλη Λυμπέρη. Ωστόσο, καταργήθηκε επίσημα από το ελληνικό δίκαιο το 1993, επί κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου.

Θανατική ποινή: Οι παγκόσμιοι «πρωταθλητές»

Μαζί με την Κίνα, στις πρώτες θέσεις βρίσκονται το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και οι ΗΠΑ.

Στο Ιράν καταγράφηκαν τρεις δημόσιες εκτελέσεις ,το 2022, και τουλάχιστον πέντε άνθρωποι εκτελέστηκαν για αδικήματα που είχαν διαπράξει ως ανήλικοι.

Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επισημαίνει ότι 11 είναι οι χώρες στον κόσμο που εκτελούν σταθερά ανθρώπους κάθε χρόνο. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Κίνα, η Αίγυπτος, το Ιράν, το Ιράκ, η Σαουδική Αραβία, οι ΗΠΑ, το Βιετνάμ και η Υεμένη. Πιστεύεται ότι ανάμεσα σε αυτές βρίσκεται και η Βόρεια Κορέα, γεγονός που δεν μπορεί να επαληθευτεί.

Ο αριθμός των εκτελέσεων στη Σαουδική Αραβία το 2022 ήταν ο υψηλότερος των τελευταίων 30 ετών. Στις ΗΠΑ, αν και οι εκτελέσεις έχουν αυξηθεί από το 2021, παραμένουν πολύ κάτω από τους αριθμούς «ρεκόρ» του 1999, όταν εκτελέστηκαν 98 άτομα.

Θανατική ποινή: Σε ποιές χώρες έχει απαγορευτεί

Η θανατική ποινή δεν εφαρμόζεται καθόλου πλέον σε 112 χώρες, σε σύγκριση με τις 48 χώρες που την είχαν απαγορεύσει το 1991.

Έξι χώρες κατάργησαν τη θανατική ποινή, είτε πλήρως είτε εν μέρει μέσα στο 2022. Πιο συγκεκριμένα, τέσσερις- το Καζακστάν, η Παπούα Νέα Γουινέα, η Σιέρα Λεόνε και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία – την κατήργησαν εντελώς, ενώ η Ισημερινή Γουινέα και η Ζάμπια δήλωσαν ότι θα χρησιμοποιείται μόνο για τα πιο σοβαρά εγκλήματα.

Τον Απρίλιο του 2023, το κοινοβούλιο της Μαλαισίας ψήφισε επίσης την κατάργηση της υποχρεωτικής θανατικής ποινής για 11 σοβαρά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων των φόνων και της τρομοκρατίας. Το κοινοβούλιο της Γκάνας ψήφισε την πλήρη κατάργηση της θανατικής ποινής τον Ιούλιο του 2023.

Θανατική ποινή: Οι μέθοδοι και η επιλογή του αζώτου

Η Σαουδική Αραβία ήταν η μόνη χώρα που περιλάμβανε τον αποκεφαλισμό ως μέθοδο εκτέλεσης το 2022. Άλλες μέθοδοι είναι ο απαγχονισμός, η θανατηφόρα ένεση και ο θάνατος με πυροβολισμό.

Η αμερικανική πολιτεία Αλαμπάμα προχώρησε την Πέμπτη 25/01 στην εκτέλεση θανατοποινίτη προκαλώντας του ασφυξία διά της εισπνοής αζώτου. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που θανατώνεται με αυτή τη μέθοδο οπουδήποτε στον κόσμο, σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Πληροφόρησης για τη Θανατική Ποινή. Οι αντιδράσεις ήταν έντονες με τον ΟΗΕ να χαρακτηρίζει την αδοκίμαστη αυτή μέθοδο «βασανιστήριο».

Η Αλαμπάμα και δύο άλλες πολιτείες των ΗΠΑ ενέκριναν τη χρήση αζώτου επειδή τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται πιο συχνά στις θανατηφόρες ενέσεις είναι σε έλλειψη, γεγονός που έχει συμβάλει στη μείωση χρήσης της θανατικής ποινής σε όλες τις ΗΠΑ.