Σοκ προκάλεσε η αυτοκτονία του 17 χρόνου στην Κρήτη από ερωτική απογοήτευση. Γιατί; Όταν το παιδί σου υποφέρει και εσύ σφυρίζεις αδιάφορα καλά είναι…
Γράφει ο Τάσος Δούσης!
«Λυπάμαι γι’ αυτό που πρόκειται να κάνω αλλά δεν μπορώ να ζήσω άλλο χωρίς την…», ήταν η αρχή του σημειώματος του 17 χρόνου.
Έγραφε επίσης, απευθυνόμενος στους γονείς του, «να κοιτάξετε να περνάτε καλά», ενώ είχε και ένα μήνυμα προς την κοπέλα, ζητώντας και από εκείνη να «περνάει καλά στη ζωή της».
Πρώτα απ’ όλα ως πατέρας,αναγνωρίζω τις δικές μου ευθύνες! Έχοντας ένα γιο ακριβώς σε αυτή την ηλικία καταλαβαίνω απολύτως πως και εγώ αλλά κι άλλοι γονείς πολλές φορές αδυνατούμε να «διαβάσουμε» τα μηνύματα απόγνωσης που εκπέμπουν τα παιδιά μας.
Ειναι σίγουρο ότι πριν γίνουν τα παιδιά μας Ερωτωκριτη και Αρετούσες ,οι Ρωμαίοι και Ιουλιέτες σίγουρα έχουν προσπαθήσει να μας προειδοποιήσουν πολύ νωρίτερα. Το να φτάσει ένας νέος να γράψει τη δική του δραματική ερωτική ιστορία θυσιάζοντας ακόμη και τη ζωή του,στο βωμό της αγάπης δεν είναι απλό πράγμα.
Είναι αμέτρητες οι συγκλονιστικές ιστορίες εφήβων που έχουνε φύγει από τη ζωή μόνο και μόνο επειδή δεν έζησαν το δικό τους ανεκπλήρωτο έρωτα. Έχουμε ζήσει στην ελληνική κοινωνία,νεαρά παιδιά να έχουνε πιει φυτοφάρμακο επειδή τους εμπόδισαν να παντρευτούν,έχουμε ζήσει νεαρό να αυτοπυρπολείται για την αγαπημένη του,έχουμε δει νεαρά παιδιά να κρεμιούνται, επειδή αρνήθηκαν την αγάπη τους. Η αλήθεια είναι όμως είναι μία και είναι πικρή και τι γράφω για να την διαβάσουμε όλοι.
Τα νέα παιδιά πριν φτάσουν στο τελευταίο τους βήμα πριν το θάνατο δίνουν μηνύματα. Δίνουν μηνύματα που εμείς οι γονείς πρέπει να τα δούμε και να τα ερμηνεύσουμε. Ένα παιδί έχει πολλούς λόγους, στη σημερινή κοινωνία,που μπορεί να τον οδηγήσουν στην αυτοκτονία.
Οι μεταπτώσεις ενός εφήβου στην διάθεση και στην όρεξη του για ζωή είναι μεγάλες. Οι στεναχώριες και η απογοητεύσεις που για μας είναι απλά πράγματα, για τα σύγχρονα παιδιά είναι τεράστια ζητήματα. Διάφορα επουσιώδη πράγματα που σε εμάς τους μεγάλους φαίνονται φυσιολογικά,στα μάτια και την ψυχή την καρδιά του εφήβου παίρνουν τεράστιες και δραματικές διαστάσεις.
Για εμάς μία ερωτική απογοήτευση μπορεί να είναι στην καθημερινότητά μας, για τον έφηβο είναι ολόκληρη η ζωή του ολόκληρη η ύπαρξη του. Ως γονείς οφείλουμε και πρέπει να έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας όταν το παιδί μας εκπέμπει SOS ακόμη και για «αστεία» πράγματα! Πράγματα όμως που εμάς…μας φαίνονται «αστεία»!
Μπορεί να σας φαίνεται απίστευτο αλλά σύμφωνα με έρευνα της Ευρώπης οι αυτοκτονίες των νέων σε επίπεδο 55% οφείλονται σε ερωτική απογοήτευση. Οι γονείς όταν βλέπουν στα μάτια του παιδιού τους την κατάθλιψη και την διάθεση να μην περνάνε καλά στη ζωή τους, πρέπει να «ξυπνάνε»
Πρεπει να σκύψουν πάνω από το παιδί τους το παιδί μας και αν δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα να ζητούν βοήθεια από επαγγελματίες.
ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΑΙΝΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ
Η εφηβική ψυχή ξεχειλίζει συναισθήματα. Η αγάπη, το μίσος, ο φόβος, η ονειροπόληση, ο ενθουσιασμός, η μελαγχολία, ο θυμός, η φιλία, η υπερευαισθησία και η νευρικότητα, διαδέχονται το ένα το άλλο, ενώ η ιδανικότερη έκφανση της εφηβικής ζωής είναι ο έρωτας.
Ο εφηβικός ερωτισμός αφυπνίζεται και, ντυμένος πάντα με την υπερβολή της ηλικίας, αποτελεί το ασφαλέστερο καταφύγιο για τον έφηβο. Μέσα από τις ορμονικές και σωματικές αλλαγές αυτής της περιόδου, το παιδί βιώνει μια αυξημένη ψυχολογική ευαισθησία, σωματική αισθητικότητα αλλά και σεξουαλική «ενεργοποίηση». Κι έτσι ζητά να εκφραστεί συναισθηματικά μέσα από την ερωτική επαφή και φαντασιωσικά μέσα από τον αυτοερωτισμό του. Οι πρώτες του ερωτικές προσεγγίσεις, δε, είναι συχνά αδέξιες, καθώς ο έφηβος άνδρας μπορεί να είναι επιθετικός ή υπερβολικά ιπποτικός, να αναζητά κατευθείαν τη σεξουαλική εμπειρία ή αντίθετα, να αφήνει το ρομαντισμό του να τον φρενάρει. Από την άλλη, η έφηβη γυναίκα ενώ αρχικά δείχνει ενδιαφέρον για τα αγόρια της ηλικίας της, στη συνέχεια στρέφεται σε μεγαλύτερα, τα οποία στα μάτια της μοιάζουν πιο ώριμα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το παιδί που στην εφηβεία του βιώνει την ερωτική έλξη και την εξιδανίκευση του ερωτικού του προτύπου, βρίσκει σε αυτές μία διέξοδο στην τρικυμία της ηλικίας του και ζει τα αισθήματα αυτά πιο έντονα από ποτέ.
Η κυκλοθυμία, όμως, που κυριαρχεί σ’ αυτή την περίοδο της ζωής του, κάνει συχνά την εμφάνισή της κι εκφράζεται έντονα μέσω της εφηβικής ερωτικής απογοήτευσης που βιώνεται οδυνηρά, ειδικά από τη στιγμή που ο νέος έχει την τάση να μεγενθύνει τα πάντα, τόσο τον έρωτα και τον ενθουσιασμό όσο και το θυμό και την απογοήτευση. Έτσι, ο έφηβος που απογοητεύεται ερωτικά, δεν βρίσκει νόημα στη ζωή του, στέκεται «άδειος» και μελαγχολικός θεωρώντας πως πλέον τίποτα γι’ αυτόν δεν έχει ουσία. Τα συναισθήματά του είναι εξαιρετικά έντονα κι η ευτυχία που νιώθει όταν το πρόσωπο που τον ενδιαφέρει του ανταποδίδει έστω και λίγη προσοχή, μπορεί να μετατραπεί σε απέραντη δυστυχία και απόγνωση όταν η ανταπόδοση αυτή τελικά δεν έρχεται. Και οι γονείς; Μπορεί να κουνούν συγκαταβατικά το κεφάλι και να ψιθυρίζουν «ερωτική απογοήτευση είναι, θα περάσει…», όμως αυτή η αντιμετώπιση δεν ταιριάζει καθόλου σε ένα τόσο οδυνηρό συναίσθημα. Κι αυτό επιβεβαιώνεται από τις τελευταίες εκτιμήσει που λένε πως η ερωτική απογοήτευση είναι ένας από τους πιο συχνούς λόγους που οδηγούν σε απόπειρες αυτοκτονίας εφήβων και νεαρών ενηλίκων, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι, μετά από έντονες απογοητεύσεις, παρουσιάζονται ψυχικές διαταραχές, με κυρίαρχες την κατάθλιψη και τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών.
Γι’ αυτό ακριβώς ο γονιός πρέπει να στέκεται δίπλα στο έφηβο παιδί του και να αφουγκράζεται τα συναισθήματά του ανακουφίζοντάς το από το ψυχικό φορτίο που κουβαλά. Αυτή η ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ τους δημιουργεί στον έφηβο ένα βαθύ αίσθημα ασφάλειας, η ερωτική απογοήτευση «περνά», κι εκείνος σύντομα επενδύει σε ένα νέο ερωτικό πρότυπο.
Τί γίνεται όταν ένας έφηβος βιώνει τον πρώτο χωρισμό;
Γύρω στην εφηβεία τα περισσότερα παιδιά κάνουν την πρώτη τους σχέση και κάπου τότε βιώνουν και την πρώτη τους ερωτική απογοήτευση. Η ερωτική απογοήτευση αποτελεί ένα από τα πιο συχνά φαινόμενα που παρατηρούνται στην εφηβική ηλικία, γιατί ναι μεν πολλοί έφηβοι χωρίζουν συναινετικά ,αρκετοί όμως χωρίζουν με πρωτοβουλία «του άλλου». Έτσι, ο ένας από τους δύο νιώθει εγκαταλειμμένος και βιώνει την απόρριψη. Βέβαια κατά έναν τρόπο η απογοήτευση υπάρχει και στους «συναινετικούς» χωρισμούς, γιατί ο έρωτας έχασε τη γοητεία του και το άλλο πρόσωπο απομυθοποιήθηκε. Η απογοήτευση όμως πονάει πιο πολύ όταν ο ένας από τους δύο εξακολουθεί να βρίσκει το πρώην ταίρι του αναντικατάστατο και επιθυμητό.
Μπορεί το θέμα αυτό να μην απασχολεί τόσο τους μεγαλύτερους και όταν το σκεφτόμαστε να χαμογελάμε ή να το θεωρούμε αδιάφορο, αλλά όταν ένα παιδί σε αυτή την ηλικία βιώνει την απόρριψη, ο πόνος που νοιώθει είναι ασύγκριτος. Μοιάζει με ένα μικρό θάνατο και αισθάνεται ότι ο κόσμος τελειώνει, άλλωστε είναι γνώρισμα αυτής της ηλικίας να νοιώθει κανείς τα πάντα στην υπερβολή. Και παρόλο που η απογοήτευση αυτή είναι συχνά αναμενόμενη στις εφηβικές σχέσεις, η πρόγνωση δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να κάνει τους γονείς να «σαμποτάρουν» την πρώτη ερωτική σχέση των παιδιών τους .Ο έφηβος πρέπει να χαρεί αυτή την πρώτη ερωτική του σχέση και δυστυχώς όταν έρθει η ώρα, θα πρέπει και να απογοητευθεί από αυτήν. Αν η ερωτική απογοήτευση «έρθει», τότε το παιδί θα την αντιμετωπίσει όπως και κάθε άλλη απογοήτευση της ζωής, με όπλο το κουράγιο του, τη βοήθεια των φίλων του και ίσως τη δική μας.
Κάποιες φορές η αρνητική διάθεση που βιώνει ο έφηβος, μπορεί να παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα και να γίνεται εμπόδιο στις καθημερινές σου δραστηριότητες. Για παράδειγμα, δε μπορεί να συγκεντρωθεί στο σχολείο, αισθάνεται συνεχώς κουρασμένος/η, δε φροντίζει τον εαυτό του, δεν έχει διάθεση να κάνει απολύτως τίποτα , ούτε να μιλήσει με κανένα, κλαίει χωρίς λόγο και σκέφτεται ότι τίποτα δεν αξίζει τον κόπο. Αισθάνεται αρνητικά για τον εαυτό σου, νιώθει απελπισία, μοναξιά και πόνο, μπορεί ακόμη και να σκέφτεται να κάνει κακό στον εαυτό του. Όλα αυτά τα συναισθήματα μπορεί επίσης να εκδηλώνονται και στο σώμα του με πονοκεφάλους, πόνους στο στομάχι, ανορεξία ή βουλιμία και δυσκολία στον ύπνο.
Μια τέτοια κατάσταση ονομάζεται κατάθλιψη και είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι μπορεί να είναι πολύ σοβαρή. Διαφέρει από τη στενοχώρια που όλοι νιώθουμε και μπορεί να συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα.
Παρόλο που όλοι έχουμε κατά καιρούς ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα, ο καθένας μας πρέπει να αρχίσει να ανησυχεί εάν κάποια διαρκούν στους εφήβους περισσότερο από μερικές εβδομάδες/μήνες ή και αν νιώθούν πολύ έντονα « ότι δεν πάει άλλο ». Σ’ αυτή την περίπτωση είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι χρειάζόμαστε τη βοήθεια ενός ειδικού.
Τί μπορείτε να κάνετε ως γονείς την περίοδο χωρισμού του παιδιού σας απο την σχέση του
Καλό θα ήταν να μην αντιμετωπίσετε το θέμα πεζά. Είναι απλό «θα περάσει» ,δεν φτάνει και δεν θα βοηθήσει το παιδί
Μην πιέσετε το παιδί να σας μιλήσει αν δεν είναι έτοιμο. Όταν το θελήσει, θα σας τα πει μόνο του
Ακούστε το με προσοχή, χωρίς να ασκείτε κριτική
Μην κατηγορήσετε το παιδί σας για την επιλογή του ή τις κινήσεις που έκανε, αλλά ούτε και αυτόν/αυτή που το πλήγωσε
Μιλήστε του με τρυφερότητα και κατανόηση και μοιραστείτε μαζί του τις δικές σας εμπειρίες από χωρισμούς, για να καταλάβει ότι συμβαίνει και σε άλλους και ότι μπορεί να ξεπεραστεί
Λόγω της απόρριψης που έχει βιώσει χρειάζεται να του τονώσετε την αυτοπεποίθηση
Κάντε δραστηριότητες που θα το βοηθήσουν να νοιώσει καλύτερα και να ξεχαστεί
Αφήστε το να βρεθεί με φίλους του και να κάνουν τις αναλύσεις τους επί του θέματος
Ιδέες που μπορούν να βοηθήσουν τον έφηβο να διαχειριστεί την απώλεια σχέσης
Να αποδεχτείς το γεγονός ότι η σχέση έχει τελειώσει
Αυτό είναι ένα από τα δυσκολότερα πράγματα σε σχέση με το χωρισμό. Πολλές φορές ελπίζουμε ότι ο/η πρώην σύντροφός μας θα αλλάξει γνώμη και θα θέλει να είναι ξανά μαζί μας. Όμως, τις περισσότερες φορές τα πράγματα δεν είναι έτσι.
Το σημαντικότερο: αν δεν αποδεχτείς ότι η σχέση έχει τελειώσει είναι δύσκολο να προχωρήσεις παρακάτω και να το ξεπεράσεις.
Να κατανοήσεις γιατί τελείωσε η σχέση
Μπορεί ν’ αναζητήσεις μια εξήγηση από τον/την πρώην σου, αλλά θα πρέπει να ξέρεις ότι ίσως και να μην μπορεί να σου δώσει απάντηση στο «γιατί;» Τελικά, οι απαντήσεις θα πρέπει να προέρχονται από σένα. Προσπάθησε να δεις τη σχέση ρεαλιστικά και ν’ αποδεχτείς το δικό σου ρόλο (καθώς και του/της συντρόφου σου) στο χωρισμό. Ρώτα τον εαυτό σου αν ήσουν πραγματικά ευτυχισμένος/η ή αν η σχέση αυτή πραγματικά κάλυπτε τις ανάγκες σου. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά μπορούν να σε βοηθήσουν στο να καταλάβεις γιατί τελείωσε μία σχέση.
Να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου για την απώλεια της σχέσης
Προσπάθησε να διακρίνεις τα συναισθήματα που βιώνεις και να δεις τι τα προκαλεί. Μπορεί να νιώθεις λύπη, θυμό, ενοχή, απελπισία, αλλά και ανακούφιση.
Κάτι που θα σε βοηθήσει πάρα πολύ είναι να μπορείς να μιλήσεις για τα συναισθήματα σου σε κοντινά σου πρόσωπα.
Να αρχίζεις να διοχετεύεις το χρόνο σου αλλού και να συγκεντρωθείς σε άλλα πράγματα
Ένας χωρισμός σημαίνει ότι θα υπάρχουν αναπόφευκτες αλλαγές στην καθημερινότητα σου και ότι τα μελλοντικά σχέδια και οι προσδοκίες σου ίσως να αλλάξουν. Κάτι που βοηθάει πολύ σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι να βρεις νέα πράγματα για να γεμίσεις το χρόνο σου. Αυτά μπορεί να είναι κάποιο νέο χόμπι ή δραστηριότητα ή μια καινούργια φιλία, κτλ.
Να δεις το πώς ο χωρισμός μπορεί να έχει επηρεάσει την αυτοεκτίμηση σου
Πολλές φορές ο χωρισμός είναι ένα πλήγμα στην εικόνα μας, που μπορεί να οδηγήσει σε στεναχώρια και θυμό. Έχει μεγάλη σημασία να είσαι επιεικής με τον εαυτό σου, να προσπαθήσεις να κάνεις ευχάριστα πράγματα και να αποφύγεις να απομονωθείς.
Προσπάθησε να μην γενικεύσεις την εμπειρία αυτή και σε μελλοντικούς συντρόφους, με σκέψεις όπως «κανείς δεν πρόκειται να με ξανά θέλει», «όλοι οι άνδρες είναι το ίδιο» κτλ. Είναι πολύ εύκολο να πέσει κανείς στην παγίδα να κατηγορεί τον εαυτό του και να κάνει σκέψεις όπως «με χώρισε επειδή είμαι άσχημος/η, χοντρός/η, χαζός/η».
Άν και το τέλος μιας σχέσης μπορεί να είναι ένα επώδυνο γεγονός, προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία να γνωρίσεις τον εαυτό σου καλύτερα και να αποκομίσεις σημαντικές εμπειρίες. Μερικά πράγματα που θα μάθεις για τον εαυτό σου είναι: ποιες είναι ανάγκες σου σε επίπεδο σχέσεων με τους άλλους, από πού προέρχονται οι ανάγκες αυτές, με ποιους νέους τρόπους μπορείς να τις ικανοποιήσεις και το σημαντικότερο πως μπορείς να διαχειρίζεσαι αποτελεσματικά δυσκολίες και κρίσεις στη ζωή σου;
Καργάκης Εμμανουηλ ψυχολόγος