Μονή Χρυσοποδαριτίσσης: Το μοναστήρι της Αχαΐας που έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού
Ιδρύθηκε στα τέλη του 12ου αιώνα
Η Μονή Χρυσοποδαριτίσσης είναι ένα μοναστήρι της Αχαΐας που έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Ιδρύθηκε στα τέλη του 12ου αιώνα και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. Η μονή αποτελεί άβατο για τις γυναίκες με μόνη εξαίρεση την ημέρα της θρησκευτικής της πανηγύρεως.
Βρίσκεται στην ορεινή Αχαΐα, περίπου στο κεντρικό τμήμα του νομού και συγκεκριμένα στην ιστορική περιοχή των Νεζερών, υπαγόμενη διοικητικά στην Τοπική Κοινότητα Χρυσοπηγής του Δήμου Ερυμάνθου. Με την ευκαιρία, αυτό είναι το μοναδικό μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στον Όσιο Εφραίμ τον Σύρο.
Είναι χτισμένη πάνω σε ένα σπήλαιο του Ερυμάνθου, σχεδόν στον πυθμένα της κοιλάδας του ποταμού Πείρου και κοντά στις όχθες του, κυκλωμένη από υπεραιωνόβια δέντρα και κήπους.
Απέχει οδικώς περίπου 20 χιλιόμετρα από την Χαλανδρίτσα, 40 χιλιόμετρα από την Πάτρα και 44 χιλιόμετρα από τα Καλάβρυτα.
Οι 3 εκδοχές για το όνομα της μονής
Σύμφωνα με την τοπική λαϊκή παράδοση υπάρχουν τρεις εκδοχές για την ονομασία της μονής: είτε πως οφείλεται από το χρυσό αφιέρωμα πιστού για τη θεραπεία του ποδιού ή των ποδιών του, επικαλούμενου την βοήθεια της Παναγίας, είτε από το «χρυσό», δηλαδή θαυματουργό, πόδι της Παναγίας που σπεύδει να βοηθήσει, όταν την επικαλούνται, είτε από το γεγονός ότι η εικόνα της Παναγίας μετακινήθηκε, όταν επρόκειτο να κτιστεί το μοναστήρι σε άλλη θέση από το σπήλαιο στο οποίο είχε βρεθεί.
Η ιστορία της
Πρόκειται για ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Αχαΐας, με άγνωστη ωστόσο την ακριβή ημερομηνία ίδρυσής του. Πιθανολογείται ότι κτίστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα και ο πρώτος ναός λειτούργησε μέσα σε σπήλαιο με σταλαγμίτες στα τοιχώματα του οποίου σώζονται αγιογραφίες.
Τοιχογραφίες του 15ου αιώνα που ανακαλύφθηκαν καθώς και χειρόγραφο του 14ου αιώνα ανάγουν την ίδρυσή της τουλάχιστον στους υστεροβυζαντινούς χρόνους (1204 μ.Χ. – 1453 μ.Χ.) και παλαιότερα.
Η μονή είχε μεγάλη ακίνητη περιουσία στα γύρω χωριά και περιοχές ενώ είχε και μετόχια σε πιο μακρινές περιοχές, όπως π.χ. στα Μαύρα Βουνά, στο Θεριανό, στην Πάτρα, στην Κέρτεζη και αλλού.