Σαν σήμερα, 15 Ιανουαρίου: Γιατί η Αϊτή έγινε η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την επανάσταση του 1821;

Όταν οι «Μεγάλες Δυνάμεις» της Ευρώπης έδειξαν επιφυλακτικότητα απέναντι στην κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, ένα μικρό νησί του δυτικού Ατλαντικού, η Αϊτή (γνωστή τότε στην ελληνική γλώσσα του Κοραή ως «Χαΐτιον»), στάθηκε πρώτο στο πλευρό των Ελλήνων. Η Αϊτή όχι μόνο ανταποκρίθηκε θετικά στην έκκληση για βοήθεια, αλλά υπήρξε και η πρώτη χώρα που αναγνώρισε επίσημα την Επανάσταση, γράφοντας έτσι μία ξεχωριστή σελίδα αλληλεγγύης στην ιστορία. Επίσης, δείτε την κατάληψη της Ακροκορίνθου από τον Κολοκοτρώνη, τη νίκη που άλλαξε την πορεία της Επανάστασης

Οι Ευρωπαίοι καταδίκασαν την Ελληνική Επανάσταση, παρά το γεγονός ότι αυτή δεν ήταν κοινωνική, όπως οι υπόλοιπες επαναστάσεις στη Γηραιά Ήπειρο, αλλά εθνικοαπελευθερωτική. Ο Μέτερνιχ και οι σύμμαχοί του αντιλαμβάνονταν πλήρως ότι μια πιθανή κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα ανέτρεπε τις ευαίσθητες ισορροπίες στην Ευρώπη, κάτι που κανείς δεν επιθυμούσε να συμβεί.

Η ηγεσία των ελληνικών επαναστατικών δυνάμεων, μαζί με την Πελοποννησιακή Γερουσία, προχώρησαν στην υπογραφή της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας κατά την Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, αμέσως μετά την κήρυξη της Επανάστασης. Η Διακήρυξη αυτή αποτέλεσε την πρώτη επίσημη πράξη διεθνούς δικαίου για την επαναστατημένη Ελλάδα. Ταυτόχρονα, εξέχουσες προσωπικότητες της ελληνικής διασποράς στο Παρίσι, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής, απηύθυναν έκκληση προς τη διεθνή κοινότητα, ζητώντας στήριξη και βοήθεια για τον αγώνα.

Η μοναδική χώρα που ανταποκρίθηκε επίσημα ήταν η Αϊτή, γνωστή τότε ως «Χαΐτιον». Η φτωχή αυτή χώρα είχε ήδη γράψει τη δική της ιστορία, καθώς ήταν η δεύτερη στο δυτικό ημισφαίριο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, που διακήρυξε την ανεξαρτησία της την 1η Ιανουαρίου 1804. Επιπλέον, η Αϊτή έγινε η πρώτη ανεξάρτητη δημοκρατία Αφροαμερικανών στον κόσμο και το μοναδικό κράτος που γεννήθηκε μέσα από μια επιτυχημένη επανάσταση σκλάβων. Ωστόσο, μέχρι και το 1820, η χώρα παρέμεινε σε αναταραχή, αντιμετωπίζοντας συγκρούσεις τόσο με τις αποικιακές δυνάμεις της Γαλλίας και της Ισπανίας όσο και μεταξύ των ίδιων των ηγετών της για την εξουσία.

Την εξουσία αναλαμβάνει τελικά ο μιγάς Ζαν Πιερ Μπουαγέ, ένας ηγέτης που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ολοκληρωτική επιτυχία της επανάστασης στην Αϊτή. Παρά το γεγονός ότι η χώρα παρέμενε φτωχή και μόλις ξεκινούσε να ανακάμπτει από τις συνεχείς συγκρούσεις, ο Μπουαγέ δεν δίστασε να εκφράσει ανοιχτά τη στήριξή του προς τον ελληνικό λαό και τον δίκαιο αγώνα του για ελευθερία.

Ήταν ο μόνος ηγέτης που ανταποκρίθηκε θετικά στην επιστολή του Αδαμάντιου Κοραή και άλλων επιφανών Ελλήνων, η οποία απευθυνόταν στην παγκόσμια κοινότητα ζητώντας υποστήριξη. Με απαντητική επιστολή στις 15 Ιανουαρίου 1822, ο πρόεδρος της Αϊτής αναγνώρισε ρητά το δικαίωμα των Ελλήνων για αυτοδιάθεση και εξέφρασε θερμά λόγια υπέρ της ελληνικής επανάστασης. Αυτή η επιστολή αποτέλεσε την πρώτη επίσημη αναγνώριση της ελληνικής επανάστασης και του ελληνικού κράτους.
«Με μεγάλο ενθουσιασμό μάθαμε ότι η Ελλάδα αναγκάστηκε να πάρει τα όπλα για να διεκδικήσει την ελευθερία της και τη θέση που της ανήκει ανάμεσα στα κράτη. Πολίτες, μεταφέρετε στους συμπατριώτες σας τις θερμότερες ευχές για την απελευθέρωσή σας, που σας στέλνει ο λαός της Αϊτής», έγραφε χαρακτηριστικά ο Ζαν Πιερ Μπουαγέ, αποδεικνύοντας έμπρακτα τη στήριξή του.

100 Αϊτινοί πέθαναν στο ταξίδι προς την Ελλάδα!

Η Αϊτή, σε μια πράξη αλληλεγγύης, έστειλε στους Έλληνες 45 τόνους καφέ για πώληση, με σκοπό την αγορά όπλων και πολεμοφοδίων. Ωστόσο, η πιο συγκινητική της προσφορά ήταν η αποστολή 100 εθελοντών Αϊτινών. Δυστυχώς, αυτοί οι 100 ρομαντικοί και γενναίοι άνδρες δεν κατάφεραν ποτέ να φτάσουν στην Ελλάδα. Υπέκυψαν στις κακουχίες του μακρού και δύσκολου ταξιδιού από την άλλη άκρη του Ατλαντικού έως τη Μεσόγειο. Η θυσία τους παραμένει μια από τις πιο ηρωικές πράξεις μη Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Αξίζει να σημειωθεί πως, ενώ η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση, η πρώτη από τις «Μεγάλες Δυνάμεις» που διαφοροποιήθηκε και στήριξε τους Έλληνες ήταν η Μεγάλη Βρετανία, η οποία προχώρησε στην αναγνώριση ενάμιση χρόνο αργότερα.

Η Αϊτή σήμερα: Η Αϊτή μοιράζεται το νησί της Ισπανιόλας με τη Δομινικανή Δημοκρατία, στο καραιβικό αρχιπέλαγος. Η χερσαία της έκταση ανέρχεται σε 27.750 τ.χλμ., ενώ ο πληθυσμός της υπολογίζεται σε 11.743.017 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του 2020. Παρά την ανεξαρτησία της, η Αϊτή συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας, το χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής, το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού κάτω από το όριο της φτώχειας, και τα υψηλότερα επίπεδα αναλφαβητισμού και ανεργίας. Επιπλέον, η ιστορία της είναι στιγματισμένη από ορισμένες από τις πιο βάναυσες δικτατορίες του κόσμου.

Το 2010, η χώρα επλήγη από έναν καταστροφικό σεισμό μεγέθους 7 Ρίχτερ, ο οποίος κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της υποδομής της. Ο τραγικός απολογισμός περιελάμβανε περισσότερους από 300.000 νεκρούς και 1,6 εκατομμύρια άστεγους, ενώ οι υλικές ζημιές ήταν ανυπολόγιστες. Η Ελλάδα υπήρξε από τις πρώτες χώρες που ανταποκρίθηκαν, στέλνοντας ανθρωπιστική βοήθεια στην πληγείσα χώρα.