Σαν σήμερα 4 Δεκεμβρίου 1944: Η δεύτερη ημέρα των «Δεκεμβριανών» και η κήρυξη στρατιωτικού νόμου από τον Σκόμπι

Η 4η Δεκεμβρίου 1944 αποτελεί μία από τις πιο ζοφερές μέρες της ελληνικής ιστορίας, καθώς η Αθήνα βυθίζεται ακόμα βαθύτερα στον Εθνικό Διχασμό. Μετά τη φονική διαδήλωση της 3ης Δεκεμβρίου, που στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους στους δρόμους της πρωτεύουσας, η επόμενη μέρα βρίσκει την πόλη σε κατάσταση αναβρασμού. Οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές, ενώ οι συγκρούσεις κλιμακώνονται με τραγικές συνέπειες, καθορίζοντας μια σκοτεινή καμπή στην πορεία του έθνους.

Στο δρόμο σχεδόν διακόσες χιλιάδες κόσμος

Την προηγούμενη ημέρα, μια ειρηνική διαδήλωση του ΕΑΜ στο Σύνταγμα εξελίχθηκε σε τραγωδία, όταν οι αστυνομικές δυνάμεις, μαζί με Βρετανούς στρατιώτες, άνοιξαν πυρ κατά του πλήθους. Το αποτέλεσμα ήταν 28 νεκροί, ανάμεσά τους έφηβοι και γυναίκες. Το πρωινό της Κυριακής, πάνω από 200.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Συντάγματος για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στις απαιτήσεις αφοπλισμού του ΕΛΑΣ, της στρατιωτικής πτέρυγας του ΕΑΜ. Το πλήθος, ενωμένο, φώναζε συνθήματα όπως «Ζήτω ο Τσώρτσιλ» και «Ζήτω ο Στάλιν», εκφράζοντας την αγωνία και την αντίστασή του.

Θυμηθείτε επίσης την λεγόμενη «Η αθηναϊκή «νύχτα των κρυστάλλων»

Όλα άλλαξαν δραματικά όταν το πλήθος πλησίασε τη Βουλή και, σύμφωνα με μαρτυρίες, οι αστυνομικές δυνάμεις έλαβαν εντολή να ανοίξουν πυρ. Πυροβολισμοί ήχησαν από τις ταράτσες της Βουλής και του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία, το οποίο οι Βρετανοί χρησιμοποιούσαν ως αρχηγείο τους. Υπό την ηγεσία του στρατηγού Ρόναλντ Σκόμπι, οι Βρετανοί είχαν φτάσει στην Ελλάδα με σκοπό την αποκατάσταση της μοναρχίας και την επιβολή της τάξης. Η αιματηρή σφαγή διήρκεσε περίπου μισή ώρα, σκορπώντας χάος, σοκ και πανικό.

Ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, τότε μόλις 16 ετών, θυμάται σε παλιότερο άρθρο του Guardian: «Μπορώ να δω ακόμη το αίμα να ρέει, τα σώματα που κείτονταν στους δρόμους, το σοκ και την απόγνωση. Ήμουν βέβαιος ότι θα νικούσαμε, αλλά η σφαγή αυτή έδειξε ότι το μέλλον θα ήταν σκοτεινό».

Την επόμενη ημέρα, το ΕΑΜ οργανώνει γενική απεργία και μια νέα, μαζική διαδήλωση διαμαρτυρίας για τα θύματα της προηγούμενης ημέρας. Η νεκρώσιμη ακολουθία στη Μητρόπολη Αθηνών εξελίσσεται σε πορεία προς το Σύνταγμα, με χιλιάδες πολίτες να υψώνουν τη φωνή τους ενάντια στην καταπίεση. Στην κεφαλή της πομπής, τρεις μαυροφορεμένες γυναίκες κρατούν ένα πανό που γράφει:: «Όταν ο Λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα».

Η πορεία, όμως, βάφεται ξανά με αίμα. Πυροβολισμοί από ταράτσες ξενοδοχείων και μέλη της οργάνωσης Χ σπέρνουν τον θάνατο, αφήνοντας πίσω περίπου 40 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο, καθώς οι συγκρούσεις στους δρόμους κλιμακώνονται.

Ο Σκόμπι υπό τιις οδηγίες του Ουίνστον Τσόρτσιλ

Η ένταση κορυφώνεται όταν ο Βρετανός στρατηγός Σκόμπι, εκτελώντας εντολές του Ουίνστον Τσόρτσιλ, κηρύσσει στρατιωτικό νόμο στην Αθήνα. Η πόλη γεμίζει με στρατιωτικές δυνάμεις, ενώ βρετανικά τανκ και αεροπλάνα καταλαμβάνουν στρατηγικές θέσεις. Η σύγκρουση παίρνει πλέον τη μορφή ανοιχτού πολέμου.
Ο ΕΛΑΣ ξεκινά αντεπιθέσεις εναντίον αστυνομικών τμημάτων, παραστρατιωτικών οργανώσεων και κυβερνητικών δυνάμεων, ενώ οι συγκρούσεις εξαπλώνονται στις γειτονιές της Αθήνας. Η πόλη μετατρέπεται σε πεδίο μάχης, με τους Αθηναίους παγιδευμένους ανάμεσα σε δύο εχθρικά μέτωπα.

Τα γεγονότα της 4ης Δεκεμβρίου ήταν μόνο η αρχή ενός εφιαλτικού Δεκέμβρη που έμελλε να σημαδέψει την πορεία της χώρας. Οι Βρετανοί και οι κυβερνητικές δυνάμεις από τη μία πλευρά, και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ από την άλλη, οδηγούνται σε μια μετωπική σύγκρουση, που άφησε πίσω της χιλιάδες νεκρούς και έφερε την πρωτεύουσα (μόλις δύο μήνες μετά την απελευθέρωσή της από τους Γερμανούς!