16/11/1980: Οι αδικαίωτοι νεκροί της 7ης επετείου του Πολυτεχνείου – Ο μαρτυρικός θάνατος των Κουμή και Κανελλοπούλου στην πλατεία Συντάγματος

16/11/1980: Η 7η επέτειος του Πολυτεχνείου βάφεται με αίμα, καθώς οι αστυνομικές αρχές καταπνίγουν τις ειρηνικές διαδηλώσεις των πολιτών.

Οι εορταστικές εκδηλώσεις για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου κορυφώθηκαν την Κυριακή 16 Νοεμβρίου με την καθιερωμένη πορεία. Εκείνη τη χρονιά η πορεία δεν πραγματοποιήθηκε προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία όπως πάντα, διότι η κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη δεν το είχε επιτρέψει.

Οι διαδηλωτές θα έφθαναν ως την πλατεία Συντάγματος όπου και θα έπρεπε να διαλυθούν.

Με την ευκαιρία, δείτε τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την επέτειο του Πολυτεχνείου

Η πορεία του Πολυτεχνείου που πνίγηκε στο αίμα

Αν και αρχικά η απαγόρευση προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις, τελικά η ΕΦΕΕ και τα κόμματα της αντιπολίτευσης επέλεξαν να εφαρμόσουν την απόφαση.

Μειοψηφία της ΕΦΕΕ, που αποτελείται από τους εκπροσώπους της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, αποφασίζει να μην υπακούσει και να επιδιώξει τη συνέχιση της πορείας μέχρι την Πρεσβεία.

Έξω από τη Βουλή περίπου 2.000 άτομα κινούνται προς τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, προσπαθώντας να διαλύσουν τον αστυνομικό κλοιό, που βρισκόταν στο ύψος των «λουλουδάδικων».

Η κεφαλή της πορείας αυτής κατάφερε να διασπάσει τον πρώτο κλοιό των αστυνομικών, όμως με εντολή του προϊσταμένου της Εισαγγελίας κινήθηκαν αμέσως εναντίον των διαδηλωτών οι διμοιρίες των ΜΑΤ.

Η επίθεση ήταν ιδιαίτερα επιθετική και δεν περιορίστηκε στο πυκνό μπλοκ της μειοψηφίας της ΕΦΕΕ αλλά και σε διαδηλωτές από άλλα μπλοκ που εκείνη την ώρα απομακρύνονταν ησύχως.

Ακολούθησαν εκτεταμένα επεισόδια και αναταραχές, που συνεχίστηκαν ως νωρίς το πρωί, από την Πλατεία Συντάγματος ως την Πατησίων και τους γύρω δρόμους, με λεηλασίες καταστημάτων, εμπρησμούς και δεκάδες συλλήψεις διαδηλωτών.

Οι «αόρατοι» νεκροί του Πολυτεχνείου

Πρωταγωνιστικό ρόλο στην καταστολή των επεισοδίων έπαιξαν οι γνωστές σε όλους «αύρες» της αστυνομίας, σε μια τρομερή επίδειξη δύναμης. Ακόμη πιο πρωταγωνιστικό ρόλο, όμως, έπαιξαν τα γκλομπ, αφαιρώντας δύο ζωές.

Η 20χρονη εργάτρια Σταματία Κανελλοπούλου βρέθηκε πεσμένη σε πεζοδρόμιο της οδού Πανεπιστημίου. Είχε δεχθεί επίθεση έξω από το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» ενώ αποχωρούσε από τη διαδήλωση. Μεταφέρθηκε αναίσθητη στο «Ιπποκράτειο», όπου άφησε την τελευταία της πνοή, προτού καν οι γιατροί προλάβουν να τις προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες. Πέθανε από χτύπημα γκλομπ.

Σύμφωνα με το πόρισμα της ιατροδικαστικής εξέτασης έφερε 18 χτυπήματα στο κρανίο, πολλαπλά κατάγματα και βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση.

Με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις από γκλομπ διακομίστηκε στο «Λαϊκό» ο 26χρονος Κύπριος φοιτητής της Νομικής, Ιάκωβος Κουμής, που εξέπνευσε λίγες μέρες αργότερα. Ο Ιταλός ιατροδικαστής Ντουράντεπεριέγραψε ως αιτία θανάτου ένα καίριο πλήγμα αποκοπής του εγκεφάλου.

Ο Κουμής, με συμμετοχή στο αντικατοχικό κίνημα στην πατρίδα του και ο οποίος λίγο καιρό πριν είχε έρθει στην Αθήνα για να σπουδάσει στο Πολιτικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, είχε δεχθεί τη δολοφονική επίθεση από τους αστυνομικούς ενώ καθόταν σε μια καρέκλα στο Σύνταγμα. Στο ασθενοφόρο, λουσμένος στο αίμα, λέει: «Δεν έχουν τον Θεό τους, με φάγανε».

Τα επεισόδια και τις βιαιότητες καταδίκασαν όλα τα πολιτικά κόμματα και οι φοιτητικές παρατάξεις.

Για «προβοκατόρικα έκτροπα» θα μιλήσει το ΚΚΕ. Για ομάδες «ανεύθυνων και τυχοδιωκτικών στοιχείων», θα μιλήσει το ΚΚΕ εσ. τα μπλοκ του οποίου δέχτηκαν σφοδρή επίθεση καθώς τη στιγμή της σύγκρουσης βρίσκονταν ακόμη στην πλατεία Συντάγματος.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε απρόσμενα διακριτικός απέναντι στην αστυνομική βία, ίσως γιατί «αισθάνθηκε την κρυφή αλληλεγγύη του συμμετόχου στην εξουσία, όταν κάλυπτε χωρίς όρους τη βαρβαρότητα των ΜΑΤ», όπως έγραψε τότε ο δημοσιογράφος Πέτρος Ευθυμίου, βουλευτής του ΠΑΣΟΚ τα επόμενα χρόνια.

Οι δράστες των δύο θανάτων έμειναν ατιμώρητοι. Όσοι από τους αστυνομικούς κατηγορήθηκαν για τα συμβάντα της 16ης Νοεμβρίου 1980 αθωώθηκαν επτά χρόνια αργότερα.