30/10/1908: Σαν σήμερα κυκλοφορούν στην Αθήνα τα πρώτα ηλεκτροκίνητα τραμ – Ο θάνατός τους το 1977 και η ανάσταση το 2004

Τα πρώτα τραμ έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους της Αθήνας το 1882. Ήταν ελαφριά οχήματα, κλειστά το χειμώνα με 16 θέσεις και ανοιχτά το καλοκαίρι με 20 θέσεις, που έλκονταν από τρία άλογα.

Τα πρώτα ιππήλατα τραμ της πρωτεύουσας

Συνολικά, τα 800 άλογα ήταν μικρασιάτικα, μικρόσωμα και δυνατά, ιδανικά για τις επικλινείς οδούς της Αθήνας και τις συνεχείς στάσεις. Θυμίζουμε παράλληλα τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν σαν σήμερα, 30 Οκτωβρίου!

Αυτές οι πρώτες γραμμές συνέδεαν το κέντρο της Αθήνας με τα τότε προάστια, όπως τα Πατήσια, οι Αμπελόκηποι και η Κολοκυνθού, καθώς και την Πλατεία Ομονοίας με το Σύνταγμα, το Γκάζι και τον Κεραμικό Δίπυλο. Το 1902 εξυπηρετούνταν και οι οδοί Ιπποκράτους, Μητροπόλεως και Αχαρνών.

Το ατμήλατο τραμ κάνει την εμφάνισή του

Το 1887, το ατμήλατο τραμ του Φαλήρου άρχισε τη λειτουργία του. Ξεκινώντας μπροστά από την Ακαδημία Αθηνών, διέσχιζε τις λεωφόρους Πανεπιστημίου, Αμαλίας και Θησέως, κατέληγε στις Τζιτζιφιές και μέσω της παραλιακής λεωφόρου έφτανε στο Φάληρο, που τότε είχε παραθαλάσσια κέντρα αναψυχής και θαλάσσια λουτρά.

Σαν σήμερα η ηλεκτροκίνηση μπαίνει στις ζωές των Αθηναίων

Στις 30 Οκτωβρίου 1908, κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, αντικαθιστώντας σταδιακά τα ιππήλατα. Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, το δίκτυο του τραμ απέκτησε 257 οχήματα -150 κινητήρια και 107 ρυμουλκούμενα- συμπεριλαμβανομένων των παλιών που επαναχρησιμοποιήθηκαν ως ρυμουλκούμενα.

Τα βαγόνια, βελγικής κατασκευής, ήταν κλειστά, με ηλεκτροφωτισμό και αναπαυτικά καθίσματα για 16 καθήμενους και 14 ορθίους, διαθέτοντας δύο κινητήρες ιδανικούς για τις κλίσεις των αθηναϊκών γραμμών και είχαν μπεζ χρώμα. Τα νέα τραμ εντυπωσίασαν τόσο τους Αθηναίους που πολλοί τα χρησιμοποιούσαν μόνο για να απολαύσουν τη διαδρομή, η οποία κόστιζε μόλις μια δεκάρα.

Το 1939, εκποιήθηκε μεγάλος αριθμός ρυμουλκούμενων βελγικής κατασκευής και όλα τα τροχιοδρομικά οχήματα ανακαινίστηκαν και βάφτηκαν πράσινα, γνωστά ως «πράσινα». Το επόμενο έτος, παραλήφθηκαν 60 σύγχρονα οχήματα από την ιταλική κοινοπραξία ΟΜ/CGE/Breda, γνωστά ως «κίτρινα», με αεροδυναμικό σχεδιασμό παραπέμποντας στα τραμ του Μιλάνου.

Στις 28 Οκτωβρίου 1940, τα τραμ συμμετείχαν στην επιστράτευση, με εικόνες από γεμάτα οχήματα με ενθουσιώδεις στρατιώτες να σπεύδουν στο μέτωπο. Μετά την Κατοχή, ξεκίνησε η πτώση των τραμ με την κατάργηση γραμμών, κορυφώνοντας με το θεαματικό ξήλωμα των σιδηροτροχιών στον κόμβο των Χαυτείων στις 16 Νοεμβρίου 1953 και τον παροπλισμό των γραμμών Πατησίων – Αμπελοκήπων και Κυψέλης – Παγκρατίου.

Το τελευταίο κουδούνισμα από αθηναϊκό τραμ ακούστηκε το 1960, όταν οι γραμμές διακίνησαν 3 δισεκατομμύρια άτομα.
Το τραμ του Περάματος συνέχισε μέχρι τις 4 Απριλίου 1977, όταν το τελευταίο δρομολόγιο ολοκληρώθηκε. Ο οδηγός Γιάννης Κωστόπουλος χτύπησε το καμπανάκι για τελευταία φορά, γράφοντας τον επίλογο της πρώτης περιόδου του ελληνικού τραμ.

44 χρόνια αργότερα, το τραμ επέστρεψε στους δρόμους της πρωτεύουσας, πλήρως εκσυγχρονισμένο, ξεκινώντας τη λειτουργία του στις 19 Ιουλίου 2004, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.