16/10/1813: Η αρχή του τέλους του Ναπολέοντα – Η καθοριστική μάχη της Λειψίας που άρχισε την αποκαθήλωσή του

Ήταν στις 16 Οκτωβρίου 1813, ακριβώς 201 χρόνια πριν, όταν ξεκινούσε η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος της ηγεμονίας του Ναπολέοντα στην Ευρώπη, στη σύρραξη ανάμεσα στο στρατό του και τον Έκτο Συναπισμό με τη μάχη της Λειψίας.

Η μάχη ονομάστηκε από τους Γερμανούς ιστορικούς ως Μάχη των Εθνών, καθώς θεωρείται η μεγαλύτερη που διεξήχθη στην Ευρώπη πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η καθοριστική αναμέτρηση σημαδεύτηκε από την ήττα του Ναπολέοντα από τους συμμαχικούς στρατούς της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, της Αυστριακής Αυτοκρατορίας, της Πρωσίας και της Σουηδίας.

Διαβάστε επίσης: 16/10/1946: Η Δίκη της Νυρεμβέργης – 10 εξέχοντες Ναζί καταδικάζονται σε θάνατο και απαγχονίζονται ως εγκληματίες πολέμου

Η καταστροφική εκστρατεία του 1812 στη Ρωσία αποδεκάτισε και εξασθένησε τον στρατό του Ναπολέοντα, δίνοντας στους αντιπάλους του μια μοναδική ευκαιρία να συσπειρωθούν ξανά εναντίον του. Από το καλοκαίρι έως το φθινόπωρο του 1813, συγκροτήθηκε ο Έκτος Συνασπισμός από την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, τη Βρετανική Αυτοκρατορία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Πρωσία, τη Ρωσική Αυτοκρατορία, τη Σουηδία και αρκετά γερμανικά κρατίδια, με στόχο την αντιμετώπιση του Ναπολέοντα.

Μετά την αποτυχημένη προσπάθειά του να καταλάβει το Βερολίνο, ο Ναπολέων και ο στρατός του κινήθηκαν προς τα δυτικά, διασχίζοντας τον Έλβα στα τέλη Σεπτεμβρίου. Την παραμονή της αποφασιστικής μάχης, ο Ναπολέων συγκέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του γύρω από τη Λειψία, με σκοπό να προστατεύσει τις γραμμές ανεφοδιασμού του και να αντιμετωπίσει εκεί τους Συμμάχους.

Πώς φτάσαμε στην καταλυτική ήττα του Ναπολέοντα στη Λειψία

Οι Σύμμαχοι διέθεταν 200.000 στρατιώτες, ενώ οι δυνάμεις του στρατηγού Κολλορέντο της 1ης Αυστριακής μονάδας, της Ρωσικής Στρατιάς της Πολωνίας υπό τον στρατηγό Λεόντι Μπέννιγκσεν, και της Βόρειας Στρατιάς του Μπερναντότ δεν είχαν ακόμα φτάσει στο πεδίο της μάχης. Οι Συμμαχικές δυνάμεις εστιάζονταν κυρίως στη Στρατιά της Βοημίας, η οποία περιλάμβανε τον τσάρο Αλέξανδρο Α’ της Ρωσίας και τον βασιλιά της Πρωσίας, Φρίντριχ-Βίλγκελμ Γ’.

Το πρωί της 16ης Οκτωβρίου, οι Σύμμαχοι εξαπέλυσαν επίθεση από βορρά και νότο. Με δυνάμεις 190.000 ανδρών για τον Ναπολέοντα και 330.000 για τους Συμμάχους, οι δύο στρατοί βρέθηκαν αντιμέτωποι. Η κατάσταση έγινε ιδιαίτερα κρίσιμη για τον Ναπολέοντα στις 18 Οκτωβρίου, όταν οι Σύμμαχοι επιτέθηκαν από όλες τις κατευθύνσεις. Εκείνη τη στιγμή, οι Σάξονες σύμμαχοί του τον εγκατέλειψαν.

Στις 19 Οκτωβρίου, την τελευταία μέρα της μάχης, ο Ναπολέοντας ξεκίνησε την υποχώρηση προς τα δυτικά, διασχίζοντας τη μοναδική διαθέσιμη γέφυρα του ποταμού Έλστερ. Ωστόσο, ένα λάθος οδήγησε στην ανατίναξη της γέφυρας, ενώ ήταν γεμάτη με Γάλλους στρατιώτες.

Μια δύναμη 30.000 ανδρών, που περιλάμβανε την οπισθοφυλακή και τους τραυματίες, παγιδεύτηκε στη Λειψία. Οι περισσότεροι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι, ενώ αρκετοί πνίγηκαν προσπαθώντας να διασχίσουν τον ποταμό κολυμπώντας. Μέχρι τις 13:00, η Λειψία είχε απελευθερωθεί από τους Γάλλους και ο Ναπολέοντας είχε ηττηθεί.

Ο γαλλικός στρατός υπέστη μεγάλες απώλειες στη Λειψία, με εκτιμήσεις να ανέρχονται σε 70-80.000 στρατιώτες. Από αυτούς, περίπου 40.000 ήταν νεκροί ή τραυματίες, 15.000 αιχμαλωτίστηκαν, ενώ άλλοι 15.000 πιάστηκαν σε νοσοκομεία. Επιπλέον, 5.000 Σάξονες αυτομόλησαν στους Συμμάχους. Πέρα από τις μάχιμες απώλειες, η επιδημία τύφου προκάλεσε περαιτέρω απώλειες, με τον στρατό να επιστρέφει στη Γαλλία με μόλις 40.000 άνδρες. Οι Σύμμαχοι είχαν 54.000 νεκρούς και τραυματίες, εκ των οποίων 23.000 ήταν Ρώσοι, 16.000 Πρώσοι, 15.000 Αυστριακοί και 180 Σουηδοί.

Η Μάχη της Λειψίας, ή αλλιώς Μάχη των Εθνών, απελευθέρωσε τα γερμανικά εδάφη που ήταν ακόμη υπό γαλλική κυριαρχία. Στις 31 Μαρτίου 1814, οι Σύμμαχοι εισήλθαν στο Παρίσι. Στις 11 Απριλίου, ο Ναπολέων παραιτήθηκε και εξορίστηκε στη νήσο Ελβα, όπου παρέμεινε για 9 μήνες και 21 ημέρες, μέχρι τη δραπέτευσή του στις 26 Φεβρουαρίου 1815.