8 Οκτωβρίου 1912: Σαν σήμερα ξεκινά από τη Λήμνο ο ελληνικός θρίαμβος του Α’ Βαλκανικού Πολέμου!
Του «Αβέρωφ» τα κανόνια: Ο ελληνικός στόλος απελευθερώνει το νησί από τους Τούρκους
8 Οκτωβρίου 1912: Η απελευθέρωση της Λήμνου. Για να μαθαίνουμε και να μη ξεχνάμε ότι μια μέρα σαν σήμερα στις 8 Οκτωβρίου 1912 ο ελληνικός στόλος απελευθέρωσε από τους Τούρκους το όμορφο νησί του Αιγαίου, που γιορτάζει φέτος 112 χρόνια ελευθερίας!
Το χρονικό της επιστροφής της Λήμνου σε ελληνικά χέρια
Μετά την αναχώρησή του από το Φάληρο στις 13:30, ο Ελληνικός στόλος έπλευσε προς τον Μούδρο της Λήμνου. Το λιμάνι αυτό επιλέχθηκε από τον Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη λόγω της στρατηγικής του θέσης, κοντά στα Δαρδανέλια.
Το πρωί του Σαββάτου 6 Οκτωβρίου 1912, ο στόλος βρισκόταν κοντά στον Άγιο Ευστράτιο. Εκεί, άνδρες του αντιτορπιλικού «Βέλος», που προηγείτο του «Αβέρωφ» ως ανιχνευτικό, συνέλαβαν έναν Τούρκο χωροφύλακα σε βάρκα καθ’ οδόν προς τη Λήμνο. Θεωρήθηκε ο πρώτος αιχμάλωτος των Βαλκανικών πολέμων.
Στις 14:00, το «Αβέρωφ» έφτασε στο Κάστρο της Λήμνου. Ο Παύλος Κουντουριώτης διέταξε να φέρουν τον Τούρκο Καϊμακάμη στο πλοίο, ζητώντας του να παραδώσει το νησί. Ο Καϊμακάμης, αγνοώντας την κήρυξη πολέμου, προσπάθησε να καθυστερήσει, ελπίζοντας σε τουρκική βοήθεια.
Οι Λήμνιοι, βλέποντας τον στόλο, άρχισαν να πανηγυρίζουν και έσπευσαν με βάρκες να υποδεχτούν τα πλοία. Στις 8 Οκτωβρίου 1912, ένα μικρό άγημα υπό τον Ταγματάρχη Ιουλιανό Κονταράτο αποβιβάστηκε στη θέση Μεγάλα Βράχια κοντά στα Λέρα (σημερινός Άγιος Δημήτριος). Η μοναδική τουρκική προσπάθεια αναχαίτισης, από 50 χωροφύλακες και 280 οπλισμένους Λεριανούς, διαλύθηκε μετά από μικρή αψιμαχία.
Στις 9 Οκτωβρίου, η Ελληνική σημαία υψώθηκε στο φρούριο της Μύρινας, με χαιρετιστήριες κανονιοβολές από τα θωρηκτά. Μέχρι το βράδυ, δύο λόχοι του 20ου συντάγματος είχαν ολοκληρώσει την κατάληψη της Λήμνου. Ο Μούδρος έγινε πολεμική βάση, χρησιμοποιούμενη ως μόνιμο ορμητήριο του Ελληνικού Στόλου.
Η Ελλάδα είχε προβλέψει ότι η κυριαρχία στο Αιγαίο θα κρινόταν από τον έλεγχο των Στενών. Αν οι Τούρκοι είχαν οχυρώσει τη Λήμνο, θα είχαν καλύτερες προϋποθέσεις για ναυμαχία. Η απώλεια της Λήμνου στις αρχές των Βαλκανικών πολέμων κόστισε στους Τούρκους και έδωσε πλεονέκτημα στις κινήσεις των Ελληνικών δυνάμεων στη θάλασσα και στη στεριά.
Η κατάληψη του κάστρου στην Μύρινα
Στις 8 Οκτωβρίου 1912, πεντακόσιοι άνδρες υπό την ηγεσία του Συνταγματάρχη Κονταράτου κατέλαβαν το κάστρο της Λήμνου (Μύρινα) χωρίς να συναντήσουν σοβαρή αντίσταση από τους Τούρκους. Η όλη επιχείρηση ολοκληρώθηκε αναίμακτα.
Στο κάστρο πραγματοποιήθηκε η επίσημη έπαρση της ελληνικής σημαίας, καθώς η τουρκική φρουρά, αποτελούμενη από περίπου 50 άνδρες, παραδόθηκε. Ο Κουντουριώτης ανακήρυξε το νησί ως ελληνικό.
Η κατάληψη της Λήμνου είχε καθοριστική σημασία, καθώς η Ελλάδα απέκτησε τον έλεγχο της εισόδου των Δαρδανελλίων, εξασφαλίζοντας έτσι τον έλεγχο της εισόδου και εξόδου του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο.