Διαρροή μονοξειδίου του άνθρακα: Τα συμπτώματα από το αέριο που μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θάνατο – Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τη δηλητηρίαση

Η υπόθεση της Φλώρινας έχει προκαλέσει αίσθηση, με 16 άτομα να διακομίζονται άμεσα στο νοσοκομείο με δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα εξαιτίας διαρροής αερίου στο ξενοδοχείο, όπου έμεναν.

Όπως επισημαίνει ο διοικητής της 3ης ΥΠΕ, Δημήτρη Τσαλικάκη, σε σοβαρότερη κατάσταση είναι ένας άνδρας που νοσηλεύεται διασωληνωμένος στη ΜΕΘ του Μαμάτσειου Νοσοκομείου Κοζάνης.

Στο Γενικό Νοσοκομείο Φλώρινας έχουν μεταφερθεί εννέα άτομα, ενώ στο Μποδοσάκειο Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας τέσσερα. Όλοι αναμένεται να πάρουν εξιτήριο εντός της ημέρας. Ο 53χρονος ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου συνελήφθη και αντιμετωπίζει κατηγορίες για κοινώς επικίνδυνη βλάβη και σωματική βλάβη από αμέλεια.

Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα

Το μονοξείδιο του άνθρακα περιέχεται στα αέρια καύσης από οχήματα, σόμπες, στόφες, φανάρια, μαγκάλια, τζάκια και καυστήρες, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ). Η συγκέντρωση του σε κλειστούς ή μικρούς χώρους μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση σε ανθρώπους και ζώα.

Η εισπνοή μονοξειδίου του άνθρακα αποτελεί συχνή αιτία τοξικότητας, η οποία συχνά περνά απαρατήρητη λόγω της μη συγκεκριμένης κλινικής της εκδήλωσης, σύμφωνα με τους Νικόλαο Χαβούζη και Ιωάννη Πνευματικό, σε άρθρο τους στο περιοδικό ΠΝΕΥΜΩΝ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ) και της Ελληνικής Βρογχολογικής Εταιρείας (ΕΒΕ). Τα τελευταία χρόνια, σημειώνουν οι ειδικοί, η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα έχει αυξηθεί στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, λόγω της αυξανόμενης χρήσης εσωτερικών θερμαντικών συσκευών (συχνά αυτοσχέδιων) που βασίζονται σε καύση, αντί για κεντρικές εγκαταστάσεις ή ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα.

Τα πιο συχνά συμπτώματα δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, δύσπνοια, ζαλάδα, αδυναμία, ναυτία και έμετο, πόνο στο στήθος, διαταραχές της όρασης και σύγχυση. Η έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια των αισθήσεων και θάνατο.

Ειδικά επικίνδυνη είναι η έκθεση κατά τη διάρκεια του ύπνου ή σε άτομα μεθυσμένα, που ενδέχεται να πεθάνουν χωρίς να εμφανίσουν συμπτώματα. Η δηλητηρίαση δεν έχει συγκεκριμένα συμπτώματα, συνεπώς η διάγνωση απαιτεί κλινική υποψία.

Τα πρώτα σημάδια συνήθως ξεκινούν με πονοκέφαλο (>80%) και επιδεινώνονται καθώς αυξάνεται η συγκέντρωση της ανθρακυλαιμοσφαιρίνης (COHgb) στο αίμα. Τα κύρια συμπτώματα προέρχονται από το κεντρικό νευρικό σύστημα, πιθανώς λόγω της υποξίας, που προκαλεί εγκεφαλικό οίδημα και αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης.

Ο πραγματικός κίνδυνος από το αέριο

Η αιμοσφαιρίνη στα ερυθρά αιμοσφαίρια συνδέεται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά με το μονοξείδιο του άνθρακα από ό,τι με το οξυγόνο. Όταν υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση μονοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, μεγάλο μέρος των ερυθρών αιμοσφαιρίων μεταφέρει αυτό αντί για το απαραίτητο οξυγόνο που χρειάζονται οι ιστοί για να λειτουργήσουν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους ιστούς και να οδηγήσει σε θάνατο.

Όλοι οι άνθρωποι κινδυνεύουν από δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα. Ορισμένες ομάδες, όπως τα έμβρυα, τα βρέφη και άτομα με χρόνια καρδιολογικά ή αναπνευστικά προβλήματα, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις επιπτώσεις του. Υπολογίζεται ότι το μονοξείδιο του άνθρακα προκαλεί σε μεγάλο αριθμό ασθενών (>20.000 στις ΗΠΑ) να επισκέπτονται τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών.

Πώς θα αποφύγετε τη δηλητηρίαση

– Τακτικό σέρβις των συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο ή άλλη βιομάζα από ειδικευμένο τεχνικό.

– Αποφυγή της χρήσης θερμαστρών που λειτουργούν με αέριο ή κάρβουνο μέσα σε κλειστούς χώρους (διαμέρισμα, τροχόσπιτο κ.λπ.).

– Προμήθεια συσκευών που φέρουν τη σήμανση CE, η οποία αποδεικνύει ότι το προϊόν έχει ελεγχθεί και πληροί όλες τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ως προς την ασφάλεια και την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος.

– Αν χρησιμοποιείτε σόμπα, τζάκι ή καυστήρα βιομάζας σκόπιμη είναι η εγκατάσταση ανιχνευτή μονοξειδίου του άνθρακα που λειτουργεί με μπαταρία.

– Ποτέ μη χρησιμοποιείτε μια ανοιχτή ψησταριά ή άλλο είδος φούρνου με αέριο ως μέσο θέρμανσης σε διαμέρισμα, τροχόσπιτο ή σκηνή.

– Ποτέ μη χρησιμοποιείτε ψησταριά με κάρβουνα ως μέσο θέρμανσης σε κλειστό χώρο, εκτός αν το έχετε τοποθετήσει μέσα σε καλά αεριζόμενο τζάκι.

– Ποτέ μην καίτε κάρβουνα σε κλειστό χώρο.

– Ποτέ μη χρησιμοποιείτε θερμάστρες υγραερίου που προορίζονται για κάμπινγκ σε εσωτερικό χώρο ως μέσο θέρμανσης.

– Ποτέ μην τοποθετείτε μια γεννήτρια ρεύματος μέσα σε δωμάτιο, σε κλειστό γκαράζ ή κοντά σε οπή εξαερισμού.

Πώς την αντιμετωπίζετε αν δεν το αποφύγετε

Η διάγνωση της δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα βασίζεται σε τρεις βασικούς παράγοντες: 1) πρόσφατο ιστορικό που υποδεικνύει έκθεση στο μονοξείδιο του άνθρακα, 2) συμπτώματα που υποδηλώνουν δηλητηρίαση από το αέριο αυτό, και 3) αυξημένα επίπεδα COHgb στο αίμα. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο σύμπτωμα ή συνδυασμός συμπτωμάτων που να επιβεβαιώνει ή να αποκλείει τη διάγνωση με απόλυτη βεβαιότητα.

Η θεραπεία πρώτης επιλογής σε περιπτώσεις δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα είναι η χορήγηση υψηλής συγκέντρωσης οξυγόνου, είτε μέσω μάσκας μη επανεισπνοής είτε μέσω μηχανικού αερισμού για διασωληνωμένους ασθενείς. Η οξυγονοθεραπεία επιταχύνει την απομάκρυνση του μονοξειδίου του άνθρακα και βελτιώνει την οξυγόνωση των ιστών.