Σήμερα (20/10) είναι η Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης και καλό είναι να ξέρουμε κάποια πράγματα

Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια των οστών που αναπτύσσεται όταν μειώνεται η οστική πυκνότητα και η οστική μάζα ή όταν αλλάζει η δομή και η αντοχή των οστών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της αντοχής των οστών, που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καταγμάτων (σπασμένων οστών).

Πρόκειται για μια «σιωπηλή» ασθένεια, επειδή συνήθως δεν έχετε συμπτώματα και μπορεί να μη γνωρίζετε καν ότι πάσχετε από την ασθένεια μέχρι να σπάσετε κάποιο οστό. Η οστεοπόρωση είναι η κύρια αιτία καταγμάτων στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και στους ηλικιωμένους άνδρες. Τα κατάγματα μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε οστό, αλλά συμβαίνουν συχνότερα στα οστά του ισχίου, στους σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης και στον καρπό.

Ωστόσο, μπορείτε να λάβετε μέτρα για να βοηθήσετε στην πρόληψη της νόσου και των καταγμάτων, με τους ακόλουθους τρόπους:

1. Παραμένοντας σωματικά δραστήριοι, συμμετέχοντας σε ασκήσεις που φέρουν βάρος, όπως το περπάτημα.
2. Πίνοντας αλκοόλ με μέτρο.
3. Διακόπτοντας το κάπνισμα, ή μην αρχίζετε το κάπνισμα αν δεν καπνίζετε.
4. Λαμβάνοντας τα φάρμακά σας, εφόσον σας έχουν συνταγογραφηθεί, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των καταγμάτων σε άτομα που πάσχουν από οστεοπόρωση.
5. Να τρώτε μια θρεπτική διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D για να διατηρήσετε την καλή υγεία των οστών.

Ποιος παθαίνει οστεοπόρωση;

Η ασθένεια προσβάλλει γυναίκες και άνδρες όλων των φυλών και εθνοτικών ομάδων. Η οστεοπόρωση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται όσο μεγαλώνετε. Για πολλές γυναίκες, η νόσος αρχίζει να αναπτύσσεται ένα ή δύο χρόνια πριν από την εμμηνόπαυση. Άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν:

• Είναι πιο συχνή στις μη ισπανόφωνες λευκές γυναίκες και στις γυναίκες της Ασίας.
• Οι αφροαμερικανίδες και οι ισπανόφωνες γυναίκες έχουν μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν οστεοπόρωση, αλλά εξακολουθούν να διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο.
• Μεταξύ των ανδρών, η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή στους μη ισπανόφωνους λευκούς.

Ορισμένα φάρμακα, όπως ορισμένα αντικαρκινικά φάρμακα και γλυκοκορτικοειδή στεροειδή, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης οστεοπόρωσης.

Επειδή περισσότερο οι γυναίκες παθαίνουν οστεοπόρωση, πολλοί άνδρες πιστεύουν ότι δε διατρέχουν κίνδυνο για τη νόσο. Ωστόσο, τόσο οι ηλικιωμένοι άνδρες όσο και οι γυναίκες από όλες τις κοινωνικές ομάδες κινδυνεύουν από οστεοπόρωση.

Ορισμένα παιδιά και έφηβοι αναπτύσσουν μια σπάνια μορφή ιδιοπαθούς νεανικής οστεοπόρωσης. Οι γιατροί δε γνωρίζουν την αιτία, ωστόσο, τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν χωρίς θεραπεία. 

Συμπτώματα 

Η οστεοπόρωση αποκαλείται «σιωπηλή» ασθένεια» επειδή συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα μέχρι να σπάσει κάποιο οστό. Τα συμπτώματα του σπονδυλικού κατάγματος (σπονδυλική στήλη) περιλαμβάνουν έντονο πόνο στην πλάτη, απώλεια ύψους ή δυσμορφίες της σπονδυλικής στήλης, όπως μια σκυφτή ή καμπουριασμένη στάση (κύφωση). Επίσης, υπάρχουν 11 κίνδυνοι για την υγεία από την υπερβολική κατανάλωση κρέατος.

Τα οστά που πάσχουν από οστεοπόρωση μπορεί να γίνουν τόσο εύθραυστα, ώστε τα κατάγματα να εμφανιστούν αυθόρμητα ή ως αποτέλεσμα:

• Μικρών πτώσεων, όπως μια από όρθιο ύψος που κανονικά δε θα προκαλούσε κάταγμα σε ένα υγιές οστό.
• Φυσιολογικές καταπονήσεις, όπως το λύγισμα, η ανύψωση ή ακόμη και ο βήχας.

Αίτια

Η οστεοπόρωση εμφανίζεται όταν χάνεται υπερβολική οστική μάζα και συμβαίνουν αλλαγές στη δομή του οστικού ιστού. Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης ή να αυξήσουν την πιθανότητα να αναπτύξετε τη νόσο.

Πολλά άτομα με οστεοπόρωση έχουν αρκετούς παράγοντες κινδύνου, αλλά άλλοι που αναπτύσσουν οστεοπόρωση μπορεί να μην έχουν συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που δεν μπορείτε να αλλάξετε και άλλοι που ίσως μπορείτε να αλλάξετε. Ωστόσο, κατανοώντας αυτούς τους παράγοντες, μπορεί να είστε σε θέση να προλάβετε τη νόσο και τα κατάγματα.

Οι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για οστεοπόρωση περιλαμβάνουν:

• Φύλο. Οι πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης είναι μεγαλύτερες αν είστε γυναίκα. Οι γυναίκες έχουν χαμηλότερη μέγιστη οστική μάζα και μικρότερα οστά από τους άνδρες. Ωστόσο, οι άνδρες εξακολουθούν να διατρέχουν κίνδυνο, ιδίως μετά την ηλικία των 70 ετών.
• Ηλικία. Καθώς γερνάτε, η απώλεια οστών συμβαίνει πιο γρήγορα και η ανάπτυξη νέων οστών είναι πιο αργή. Με την πάροδο του χρόνου, τα οστά σας μπορεί να αποδυναμωθούν και ο κίνδυνος για οστεοπόρωση αυξάνεται.
• Μέγεθος σώματος. Οι λεπτές, αδύνατες γυναίκες και άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν οστεοπόρωση, επειδή έχουν λιγότερα οστά να χάσουν σε σύγκριση με τις γυναίκες και τους άνδρες με μεγαλύτερα οστά.
• Φυλή. Οι λευκές και οι ασιατικές γυναίκες διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο. Οι Αφροαμερικανίδες και οι Μεξικανοαμερικανίδες έχουν χαμηλότερο κίνδυνο. Οι λευκοί άνδρες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο από τους Αφροαμερικανούς και τους Μεξικανοαμερικανούς άνδρες.
• Οικογενειακό ιστορικό. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι ο κίνδυνος για οστεοπόρωση και κατάγματα μπορεί να αυξηθεί εάν ένας από τους γονείς σας έχει ιστορικό οστεοπόρωσης ή κατάγματος ισχίου.
• Αλλαγές στις ορμόνες. Τα χαμηλά επίπεδα ορισμένων ορμονών μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης. Για παράδειγμα:
• Χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
• Χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων από την ανώμαλη απουσία εμμήνου ρύσεως σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες λόγω ορμονικών διαταραχών ή ακραίων επιπέδων σωματικής δραστηριότητας.
• Χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες. Οι άνδρες με παθήσεις που προκαλούν χαμηλή τεστοστερόνη κινδυνεύουν από οστεοπόρωση. Ωστόσο, η σταδιακή μείωση της τεστοστερόνης με τη γήρανση δεν αποτελεί πιθανότατα σημαντική αιτία για την απώλεια οστών.
• Διατροφή. Ξεκινώντας από την παιδική ηλικία και μέχρι τα γηρατειά, μια διατροφή χαμηλή σε ασβέστιο και βιταμίνη D μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση και κατάγματα. Η υπερβολική δίαιτα ή η φτωχή πρόσληψη πρωτεϊνών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο απώλειας οστών και οστεοπόρωσης.
• Άλλες ιατρικές καταστάσεις. Ορισμένες ιατρικές παθήσεις που μπορεί να μπορείτε να θεραπεύσετε ή να διαχειριστείτε μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης, όπως άλλες ενδοκρινικές και ορμονικές παθήσεις, γαστρεντερικές παθήσεις, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ορισμένοι τύποι καρκίνου, HIV/AIDS και νευρική ανορεξία.
• Φάρμακα. Η μακροχρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων μπορεί να σας κάνει πιο πιθανό να αναπτύξετε οστική απώλεια και οστεοπόρωση, όπως
• Γλυκοκορτικοειδή και αδρενοκορτικοτροπική ορμόνη, τα οποία θεραπεύουν διάφορες παθήσεις, όπως το άσθμα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
• Αντιεπιληπτικά φάρμακα, τα οποία αντιμετωπίζουν επιληπτικές κρίσεις και άλλες νευρολογικές διαταραχές.
• Φάρμακα κατά του καρκίνου, τα οποία χρησιμοποιούν ορμόνες για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού και του προστάτη.
• Αναστολείς αντλίας πρωτονίων, οι οποίοι μειώνουν το οξύ του στομάχου.
• Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, οι οποίοι αντιμετωπίζουν την κατάθλιψη και το άγχος.
• Θειαζολιδινεδιόνες, οι οποίες θεραπεύουν τον διαβήτη τύπου ΙΙ.
• Τρόπος ζωής. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να είναι σημαντικός για τη διατήρηση των οστών ισχυρών. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην απώλεια οστικής μάζας περιλαμβάνουν:
• Τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και οι παρατεταμένες περίοδοι αδράνειας μπορούν να συμβάλουν σε αυξημένο ρυθμό οστικής απώλειας. Σας αφήνουν επίσης σε κακή φυσική κατάσταση, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πτώσης και θραύσης ενός οστού.
• Η χρόνια μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την οστεοπόρωση.
• Μελέτες δείχνουν ότι το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για οστεοπόρωση και κάταγμα. Οι ερευνητές εξακολουθούν να μελετούν αν οι επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία των οστών οφείλονται μόνο στη χρήση καπνού ή αν τα άτομα που καπνίζουν έχουν περισσότερους παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση.