Από την κυριαρχία του «Μαρινόπουλου» στην εκτίναξη των «Σκλαβενίτη» και Lidl: Η 25ετία που άλλαξε τα σούπερ µάρκετ
Ορόσημο η κατάρρευση του «Μαρινόπουλου»
Το 1999 στην Ελλάδα δραστηριοποιούνταν 100 αλυσίδες σούπερ µάρκετ, αλλά σήµερα ο αριθµός τους έχει πέσει κάτω από 40. Από τις 60 και πλέον που «χάθηκαν», κάποιες πολύ µικρές έκλεισαν, άλλες εξαγοράστηκαν, άλλες πτώχευσαν, ενώ δεν έλειψαν και οι αποχωρήσεις µεγάλων πολυεθνικών οµίλων. Είκοσι πέντε χρόνια πριν, ο «Μαρινόπουλος» µεσουρανούσε, έχοντας φέρει στην Ελλάδα τη µόδα των υπερµάρκετ, µε τα Prisunic Μαρινόπουλος, στη συνέχεια σε συνεργασία µε την Continent και µετά µε την Carrefour, ενώ δίπλα του αναπτύσσονταν οι «ΑΒ Βασιλόπουλος», «Βερόπουλος», «Σκλαβενίτης» στην Αττική και ο «Μασούτης» στη Β. Ελλάδα. ∆ύσκολα θα µπορούσε να φανταστεί κάποιος ότι δύο από τις παραπάνω αλυσίδες δεν θα υπήρχαν πια εν έτει 2024, ενώ η Lidl θα διέθετε το δεύτερο υψηλότερο µερίδιο αγοράς. Ορόσηµο σε αυτή την τελευταία 25ετία ήταν η κατάρρευση του «Μαρινόπουλου» το 2016.
Το 1999, είκοσι πέντε χρόνια πριν, όταν η «Μαρινόπουλος» µεσουρανούσε στο ελληνικό λιανεµπόριο, έχοντας φέρει στην Ελλάδα τη µόδα των υπερµάρκετ, πρώτα µε τα Prisunic Μαρινόπουλος, στη συνέχεια σε συνεργασία µε την Continent και µετά µε την Carrefour, ενώ δίπλα του αναπτύσσονταν επίσης ιστορικές ελληνικές αλυσίδες, όπως η «ΑΒ Βασιλόπουλος», η «Βερόπουλος», η «Σκλαβενίτης» µόνο στην Αττική και η «Μασούτης» στη Βόρεια Ελλάδα, δύσκολα θα µπορούσε να φανταστεί κάποιος ότι δύο από τις παραπάνω αλυσίδες –µε τη µία εκ των δύο να είναι η µεγαλύτερη– και περίπου άλλες 60 ακόµη δεν θα υπήρχαν πια εν έτει 2024.
Ακόµη πιο δύσκολα, ίσως, θα µπορούσε να φανταστεί κάποιος ότι την εποχή της άνθησης του Χρηµατιστηρίου –η αλήθεια είναι λίγους µήνες πριν από το κραχ του 1999– µια γερµανική εκπτωτική αλυσίδα, η οποία διέθετε τα είδη σε παλέτες µέσα στα καταστήµατα και ξεκινούσε το ταξίδι της στην ελληνική αγορά από τη Θεσσαλονίκη, αντί για την Αθήνα, θα βρισκόταν σήµερα στη 2η θέση του κλάδου των σούπερ µάρκετ.
Διαβάστε με την ευκαιρία: Τρέμει ο ανταγωνισμός: Μετά από 25 χρόνια η LIDL ανακοίνωσε τα σπουδαία νέα!
Η οικονοµική κρίση της προηγούµενης δεκαετίας, η πανδηµία στη συνέχεια, η ενεργειακή – πληθωριστική κρίση που είναι ακόµη σε εξέλιξη, αλλά και η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών έχουν αλλάξει άρδην τον χάρτη των σούπερ µάρκετ στη χώρα. Ουσιαστικά έχουν αλλάξει άρδην τον χάρτη του λιανεµπορίου, δεδοµένου ότι ο κλάδος των σούπερ µάρκετ αποτελεί το µεγαλύτερο τµήµα του, µε τζίρο που υπερβαίνει σε ετήσια βάση τα 12 δισ. ευρώ.
Ετσι, ενώ το 1999 στην Ελλάδα δραστηριοποιούνταν 100 αλυσίδες σούπερ µάρκετ –µεγάλες, µεσαίες και µικρές–, ο αριθµός τους πλέον, µετά και τις εξαγορές που έγιναν το 2023, υπολογίζεται ότι έχει πέσει κάτω από 40. Από τις 60 και πλέον που «χάθηκαν» µέσα σε αυτό το τέταρτο του αιώνα, κάποιες ήταν πολύ µικρές που έκλεισαν, άλλες που εξαγοράστηκαν από µεγαλύτερες, άλλες που πτώχευσαν, ενώ δεν έλειψαν και οι αποχωρήσεις µεγάλων πολυεθνικών οµίλων από την εγχώρια αγορά και µάλιστα πριν καν εκδηλωθεί η οικονοµική κρίση.
Ορόσημο η κατάρρευση του «Μαρινόπουλου»
Ορόσηµο σε αυτή την τελευταία 25ετία ήταν η κατάρρευση της «Μαρινόπουλος» το 2016, καθώς οδήγησε στην ξαφνική µεγέθυνση της «Σκλαβενίτης», η οποία από µια µεγάλη αλυσίδα µεν, µε εµβέλεια όµως µόνο στην Αττική, µετατράπηκε µέσα σε µερικούς µήνες στον µεγαλύτερο λιανέµπορο της χώρας µε δραστηριότητα και στην Κύπρο. Πλέον η «Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης», που περιλαµβάνει µόνο τη δραστηριότητα των καταστηµάτων «Σκλαβενίτης» στην Ελλάδα, κάνει τζίρο 4,3 δισ. ευρώ, ενώ ο όµιλος συνολικά ξεπέρασε σε κύκλο εργασιών τα 5 δισ. ευρώ, φτάνοντας το 2023 τα 5,16 δισ. ευρώ.
Λίγους µήνες πριν είχε προηγηθεί η εξαγορά της «Βερόπουλος» –η οποία είχε φτάσει επίσης στα πρόθυρα της πτώχευσης– από τη ΜΕΤRΟ ΑΕΒΕ, εξέλιξη η οποία επίσης οδήγησε στη σηµαντική µεγέθυνση του οµίλου της οικογένειας Παντελιάδη.
Την πρώτη χρονιά που η Ελλάδα βρέθηκε σε καθεστώς µνηµονίου, το 2010, ο κλάδος συγκλονίζεται από την πτώχευση της «Ατλάντικ», αλυσίδας που ήταν εισηγµένη στο Χρηµατιστήριο Αθηνών. Σε αντίθεση µε ό,τι έγινε µε τη «Μαρινόπουλος» και τη «Βερόπουλος» η αλυσίδα δεν µεταβιβάστηκε σε κάποια άλλη επιχείρηση του κλάδου. Απλώς αρκετά από τα καταστήµατά της εξαγοράστηκαν από τους υπόλοιπους «παίκτες» της αγοράς, οδηγώντας στην αύξηση των δικτύων τους.
Η υποχώρηση της ζήτησης, απόρροια της δραστικής µείωσης των εισοδηµάτων που προκάλεσαν τα µέτρα δηµοσιονοµικής προσαρµογής την προηγούµενη δεκαετία, επηρέασαν συνολικά την αγορά: µικρές τοπικές αλυσίδες δεν άντεξαν την πίεση και έκλεισαν ή εξαγοράστηκαν από µεγαλύτερες, ενώ τρεις ξένοι όµιλοι που ήρθαν στην Ελλάδα µέσα σε αυτή την περίοδο αποχώρησαν. Ο λόγος για την Carrefour, την Plus και την Aldi. H πρώτη ήρθε στα τέλη του 1999, συνεργάστηκε µε τη «Μαρινόπουλος», αλλά αποχώρησε το 2012 για να επανέλθει ως σήµα στην ελληνική αγορά το 2022, για να αναπτυχθεί αυτή τη φορά από τη Retail & More. Η δεύτερη αυτή, πάντως, φάση της στην ελληνική αγορά δεν χαρακτηρίζεται µέχρι στιγµής από εντυπωσιακά αποτελέσµατα.
H Plus Hellas ιδρύεται το 2003 από τη γερµανική Tengelmann, τρία χρόνια µετά εγκαινιάζει τα 10 πρώτα καταστήµατά της, για να αποχωρήσει όµως το 2008, πουλώντας τα καταστήµατά της στην «ΑΒ Βασιλόπουλος». Στα τέλη της ίδιας χρονιάς η επίσης γερµανική Aldi εγκαινιάζει 12 καταστήµατα, για να αποχωρήσει όµως από την ελληνική αγορά δύο χρόνια µετά, το 2010. Στην πραγµατικότητα οι µοναδικοί ξένοι όµιλοι που δραστηριοποιούνται µε θυγατρικές στην Ελλάδα στον κλάδο των σούπερ µάρκετ είναι η Ahold Delhaize µέσω της «ΑΒ Βασιλόπουλος» και η γερµανική Lidl µε τη θυγατρική της Lidl Ελλάς.
Πώς αναµένεται να διαµορφωθεί το τοπίο από εδώ και στο εξής; «Αυτή τη στιγµή δεν υπάρχουν κρυµµένες “βόµβες”», δήλωσε χαρακτηριστικά την Πέµπτη ο πρόεδρος της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας Αριστοτέλης Παντελιάδης. Ωστόσο, η αύξηση του κόστους λειτουργίας, σε συνδυασµό µε τη µειωµένη αγοραστική δύναµη των Ελλήνων που οδηγεί σε περιορισµένα περιθώρια κέρδους, εκτιµάται ότι θα προκαλέσει νέο γύρο συγκέντρωσης στον κλάδο.
Ορόσηµο ήταν η κατάρρευση της «Μαρινόπουλος» το 2016, καθώς οδήγησε στην ξαφνική µεγέθυνση της «Σκλαβενίτης».
Από εφημερίδα Καθημερινή