Γιατί υπάρχει μεγάλη έξαρση βίας ανηλίκων; Φταίνε μόνο οι γονείς;

Η έξαρση βίας ανηλίκων είναι κάτι που τα τελευταία χρόνια έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας και προβληματίζει ακόμα και τους ειδικούς. 

Συγκλονίζουν τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. 

Για την έξαρση της βίας και γενικότερα της παραβατικής συμπεριφοράς των ανηλίκων μιλούν από μόνα τους τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, τα οποία είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά. Τα πρόσφατα περιστατικά σε Θεσσαλονίκη, Γλυφάδα, Αργολίδα είναι ενδεικτικά του αναβρασμού στην κοινωνία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., στο πρώτο οκτάμηνο του 2024 έχουν καταγραφεί 7.180 υποθέσεις παραβατικών συμπεριφορών ανηλίκων και έχουν συλληφθεί 8.978 αγόρια και κορίτσια (μέχρι 18 ετών). Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι αυτοί οι αριθμοί είναι κατά 46% μεγαλύτεροι από τους αντίστοιχους του 2023. Παράλληλα, για το ίδιο χρονικό διάστημα έγιναν 936 συλλήψεις γονέων, ενώ για το 2023 ο αριθμός αυτός ανήλθε στους 554.  

Μόνο το 30%-40% των γονέων εποπτεύουν συστηματικά τα παιδιά τους 

Διαβάζοντας τις πρωινές εφημερίδες, το μάτι μας έπεσε σε ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα», στο οποίο τονιζόταν ότι σύμφωνα με αστυνομικές πηγές μόνο το 30%-40% των γονέων εποπτεύουν συστηματικά τα παιδιά τους. Τα ρωτούν δηλαδή για το πώς ήταν η μέρα τους στο σχολείο, για καθημερινές τους δραστηριότητες κλπ. Έχουν δηλαδή αναπτύξει ουσιαστική, συχνή επικοινωνία με τα παιδιά τους και έχουν γνώση για το τι κάνουν. Υπάρχει και άλλο ένα 30% γονέων, το οποίο ασκεί μια πιο χαλαρή εποπτεία. Από εκεί κι πέρα υπάρχει άλλο ένα 30%, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές που σχεδόν αδιαφορεί και αυτό μπορεί να οφείλεται στις πολλές ώρες εργασίας, σε άλλα προβλήματα προσωπικής, οικογενειακής φύσης ή ακόμα και αντίληψης για τους θεσμούς, σχετικά με την ελευθερία των παιδιών τους. Είναι δηλαδή εκείνοι που θα στραφούν κατά του σχολικού περιβάλλοντος για παραπτώματα των παιδιών τους ή ακόμα και εναντίον άλλων γονέων.  

Τι σκέφτεται να κάνει η πολιτεία για τη βία των ανηλίκων 

Στο σημερινό (30/9) υπουργικό συμβούλιο, υπήρξε αναφορά στο ζήτημα της βίας των ανηλίκων. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος σχετικά, είπε ότι «το κράτος δεν μπορεί να υποκαταστήσει την οικογένεια, ως τον βασικό πυρήνα ανατροφής των παιδιών, όμως έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε πιο αυστηρές τις ποινές για παραμέληση ανηλίκων. Θα μας απασχολήσουν πολύ στο μέλλον τα ζητήματα με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και πώς το bullying αποκτά ψηφιακή διάσταση. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια παγκόσμια κρίση και θεωρώ δεδομένο ότι θα υπάρξει ανάγκη κανονιστικής παρέμβασης ώστε το πρόβλημα αυτό να αντιμετωπιστεί στη ρίζα του. Μέχρι να γίνει αυτό έχουμε υποχρέωση να προστατεύσουμε τα παιδιά μας».  

Μήπως η βία ανηλίκων είναι ένα υποσύνολο γενικότερης βίας στην κοινωνία; 

Σε τόσο σοβαρά κοινωνικά ζητήματα απαραίτητη είναι η συμβουλή, η επιστημονική άποψη των ειδικών. Το πιο σημαντικό όμως είναι να ακούγεται αυτή η συμβουλή. Αν η συντριπτική πλειονότητα αναγνωρίζει ότι η συγκεκριμένη άποψη είναι η σωστή, τότε θα πρέπει και να εφαρμόζεται, ώστε να έχει αποτέλεσμα, να λύνει το κοινωνικό πρόβλημα.  

Στη σημερινή ελληνική κοινωνία η μόνη βία που παρατηρούμε είναι αυτή των ανηλίκων; Ασφαλώς όχι και το βλέπουμε καθημερινά, από τη στιγμή που θα φύγουμε από το σπίτι μας για την εργασία, στην οδηγική συμπεριφορά, στις κοινωνικές συναναστροφές μας, στην επιστροφή στο σπίτι, όπου θα ακούσουμε γείτονες να τσακώνονται, στα δελτία ειδήσεων που είναι γεμάτα βία. Ακόμα και άλλα «προγράμματα» που προβάλλονται από τις τηλεοπτικές οθόνες είναι ιδιαιτέρως προβληματικά ως προς την ποιότητά τους και τα «πρότυπα»-μηνύματα που περνούν στην κοινωνία.  

Φταίνε μόνο οι γονείς για τη βία; 

Με λίγα λόγια, κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας. Θα παρατηρούσε κάποιος ότι αυτό βγήκε στον «αφρό» όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση και οι συνέπειές της στη χώρα το 2010. Σωστά αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και θέμα παιδείας, αξιών, σωστών νοοτροπιών που αντιμετωπίζουν επίσης κρίση στις μέρες μας. Όταν τα παιδιά βλέπουν γύρω τους βία είτε στο σπίτι, είτε στην τηλεόραση, είτε στη βόλτα τους, είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πώς περιμένουμε να αντιδράσουν; Τι θα μιμηθούν; Αυτό που βλέπουν. Όταν παίρνουν μηνύματα -όχι μόνο από τους γονείς- του τύπου «κοίτα τον εαυτό σου μόνο και να αδιαφορείς για τους άλλους», τι καταλαβαίνουν;  

Δεν είναι σωτήριο να ρίξουμε το «ανάθεμα» σε κάποιους γονείς. Δεν θα λυθεί έτσι το πρόβλημα. Σίγουρα η παραμέληση ανηλίκων είναι πολύ σοβαρό ζήτημα. Το αν είναι κάποιος έτοιμος να γίνει γονέας, να μεγαλώσει σωστά το παιδί μου με το να ασχοληθεί μαζί του, να είναι δίπλα του, να του σταθεί είναι ένα θέμα. Υπάρχει και το άλλο όμως. Να διερευνηθούν οι λόγοι που ένας γονέας δεν το κάνει και αδιαφορεί. Είναι εκ προθέσεως ή είναι και ο ίδιος εγκλωβισμένος σε μία αδιέξοδη κατάσταση, κοινωνική, οικονομική; Ας μην κρύψουμε άλλο ένα κοινωνικό πρόβλημα κάτω από το χαλί. Ας συζητήσουμε. Ανοιχτά και ειλικρινά…