Γερμανία: Ο νικητής Μερτς ψάχνει συμπαίκτες – Ανοίγει ο δρόμος για σχηματισμό κυβέρνησης

Η ατμόσφαιρα στο Adenauer Haus στο Βερολίνο, την έδρα των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών, ήταν χθες αναμενόμενα ευχάριστη, χωρίς όμως να φτάνει σε επίπεδα θριαμβολογίας. Το CDU, μαζί με τους Βαυαρούς συμμάχους τους, το CSU, πέτυχαν την επιστροφή τους στην εξουσία μετά από τέσσερα χρόνια. Ωστόσο, το εκλογικό τους ποσοστό δεν ήταν εντυπωσιακό, ενώ οι νέες πολιτικές ισορροπίες στη Γερμανία δεν αφήνουν περιθώρια για αμετροεπείς πανηγυρισμούς.

Ο Φρίντριχ Μερτς φαίνεται να είναι ο επόμενος Καγκελάριος, αλλά η διαδρομή προς αυτή τη θέση κάθε άλλο παρά απλή είναι. Το κόμμα του δεν κατάφερε να ξεπεράσει το κρίσιμο όριο του 30%, ποσοστό που θα του επέτρεπε να κυριαρχήσει απόλυτα και να προωθήσει τις πολιτικές του με μεγαλύτερη βαρύτητα και αυτοπεποίθηση.

Παρότι το CDU είναι πλέον η κυρίαρχη «αστική» πολιτική δύναμη, ειδικά μετά την κατάρρευση των Σοσιαλδημοκρατών και τον αποκλεισμό των Φιλελευθέρων από τη Βουλή, οι προκλήσεις παραμένουν. Κατάφερε να διατηρήσει τα παραδοσιακά του προπύργια στη Δυτική, Νότια και Βόρεια Γερμανία, αλλά απέτυχε να αναχαιτίσει την εντυπωσιακή άνοδο της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) στα ανατολικά κρατίδια, όπου η επιρροή του παραμένει περιορισμένη.

Μετά την ολοκλήρωση της καταμέτρησης τα ποσοστά των κομμάτων και η κατανομή των εδρών διαμορφώνονται ως εξής:

• Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU): 28,6% και 208 έδρες,
• Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD): 20,8% και 152 έδρες,
• Σοσιαλδημοκράτες (SPD): 16,4% και 120 έδρες,
• Πράσινοι: 11,6 % και 85 έδρες,
• Αριστερά (Die Linke): 8,8% και 64 έδρες,
• Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW): 4,97% .

Νικητές και χαμένοι

Το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών στη Γερμανία σηματοδοτεί σημαντικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Πρώτον, αποτελεί ξεκάθαρη ήττα για τα κόμματα που συμμετείχαν στον απερχόμενο κυβερνητικό συνασπισμό. Το SPD του Όλαφ Σολτς κατέγραψε το χειρότερο εκλογικό του αποτέλεσμα στην μεταπολεμική περίοδο, οι Πράσινοι έχασαν σχεδόν τρεις ποσοστιαίες μονάδες, ενώ οι Φιλελεύθεροι αποκλείστηκαν ξανά από τη Βουλή – όπως είχε συμβεί και το 2013, όταν επίσης ήταν ο μικρός εταίρος στην κυβέρνηση Μέρκελ.

Ταυτόχρονα, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) αναδεικνύεται ως ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», καταγράφοντας ένα εντυπωσιακό ποσοστό λίγο πάνω από το 20%, όπως ακριβώς προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις. Η επίδοση αυτή αποτελεί αναμφίβολα πολιτική νίκη για την ηγεσία του κόμματος, που κατάφερε να μειώσει τις αρνητικές εντυπώσεις στη συνείδηση πολλών ψηφοφόρων. Ωστόσο, το κόμμα δεν έφτασε το επιθυμητό 25%, που ορισμένα στελέχη –ίσως και ο ίδιος ο Ίλον Μασκ– είχαν θέσει ως στόχο.

Εξίσου αξιοσημείωτη είναι η επίδοση της γερμανικής Αριστεράς, που συγκέντρωσε περίπου 9%, κέρδισε συνολικά το κρατίδιο του Βερολίνου και αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στις ηλικίες 18-24, με το AfD να ακολουθεί. Αντίθετα, οι μεγαλύτερης ηλικίας ψηφοφόροι έδωσαν σαρωτικά ποσοστά στους Χριστιανοδημοκράτες.

Τέλος, η πτώση των Φιλελευθέρων του Κρίστιαν Λίντνερ υπήρξε καθοριστική, με το κόμμα να εξαϋλώνεται εκλογικά. Ο ίδιος, που είχε προκαλέσει την κατάρρευση της κυβέρνησης, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την ενεργό πολιτική σκηνή.

Ο συνασπισμός

Σε μια εποχή που η Ευρώπη αναζητά ηγετικές πρωτοβουλίες από τη Γερμανία, ο Φρίντριχ Μερτς φαίνεται έτοιμος να αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Στην καθιερωμένη πολιτική συζήτηση του ZDF, γνωστή ως «γύρος των ελεφάντων», που πραγματοποιείται μετά τα exit polls, ο Μερτς δήλωσε ξεκάθαρα ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση δεν δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για την Ευρώπη. Ως εκ τούτου, η Ευρώπη πρέπει να πάρει την τύχη της στα χέρια της και να δράσει αυτόνομα.

Ο πιο πιθανός κυβερνητικός εταίρος του Μερτς, βάσει αριθμητικής (316 έδρες απαιτούνται για την απόλυτη πλειοψηφία στη Γερμανική Βουλή), είναι οι Σοσιαλδημοκράτες. Ωστόσο, ο απερχόμενος καγκελάριος Όλαφ Σολτς δεν αναμένεται να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης, καθώς βρίσκεται σε τροχιά παραίτησης από την ηγεσία του κόμματός του. Οι σχετικές αποφάσεις θα ληφθούν σε συνεδρίαση των κομματικών οργάνων σήμερα στο Βερολίνο.

Από την άλλη πλευρά, οι Πράσινοι δείχνουν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό. Παρ’ όλα αυτά, εάν η παρουσία τους δεν κρίνεται απαραίτητη, ο Μερτς πιθανότατα θα προτιμήσει έναν δικομματικό σχηματισμό κυβέρνησης, επιδιώκοντας ένα πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό σχήμα.

Το κόμμα-έκπληξη που τελικά δεν τα κατάφερε

Το κύριο κριτήριο για τον σχηματισμό κυβέρνησης ήταν ο αριθμός των κομμάτων που θα κατάφερναν να εισέλθουν στη Βουλή. Ένα πραγματικό θρίλερ εκτυλίχθηκε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, καθώς το κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ, το BSW, βρέθηκε οριακά εκτός Bundestag, μη καταφέρνοντας τελικά να ξεπεράσει το όριο του 5%.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, το BSW κινούνταν στο κρίσιμο όριο μεταξύ 4,9% και 5%, φτάνοντας για πρώτη φορά το 5% στις 2 τα ξημερώματα. Ωστόσο, δεν είχαν ακόμη ενσωματωθεί εκλογικές περιφέρειες από τη δυτική Γερμανία, όπου το κόμμα δεν είχε ισχυρή παρουσία.

Ο Μερτς ανακοίνωσε χθες ότι οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης θα ξεκινήσουν άμεσα, με στόχο να έχει επιτευχθεί πλειοψηφία στη Bundestag μέχρι το Πάσχα, το οποίο φέτος συμπίπτει για Ορθόδοξους και Καθολικούς. Η διαδικασία παραμένει δύσκολη, αλλά η αναγκαιότητα σχηματισμού κυβέρνησης είναι αδιαμφισβήτητη.